Ενατενίσεις | Τεύχος 22 Ιανουάριος - Ιούνιος 2014 | Περιοδική Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Κύκκου και Τηλλυρίας

146

Eνατενίσεις

και τηΒαρτζία . Ακολούθως, όμως, το μεν της Βαρ-

τζίας δημεύθηκε από το καθεστώς που προέκυψε

από την Oκτωβριανή επανάσταση του 1917, ενώ

παρόμοια ήταν η τύχη και αυτών της Προύσας και

της Σμύρνης, τα περιουσιακά στοιχεία των οποίων

κατασχέθηκαν από το τουρκικό κράτος, μετά τη

Mικρασιατική καταστροφή του 1922. Tο δε Mετό-

χιο στο Διπλοκιόνιο, σύμφωνα με την παράδοση

των μελών της αδελφότητας, παραχωρήθηκε στο

Oικουμενικό Πατριαρχείο, στις αρχές της δεκαετί-

ας του 1930, αφού η Mονή, λόγω των νέων πολι-

τικών συνθηκών, αδυνατούσε εκ των πραγμάτων

να το διαχειρίζεται

Tο Mετόχιο στις Σέρρες

Ένα από τα εκτός KύπρουMετόχια της Mονής

Kύκκου για το οποίο δεν σώζονται σχετικά έγγρα-

φα είναι αυτό των Σερρών, το οποίο, όμως, αναφέ-

ρεται από την προφορικήπαράδοση της αδελφότη-

τας, που κατέγραψε, τη δεκαετία του 1920, ο λό-

γιος ιστοριοδίφης Λοΐζος Φιλίππου. Σύμφωνα με

όσα αναφέρει, ο Hγούμενος Kύκκου (1826-1861)

Nεόφυτος, «είχε σπουδάσει εις τας Σέρρας», κατά

την περίοδο που διέμενε στοMετόχιο, το οποίο δια-

τηρούσε ηMονή στην πόλη αυτή

ONεόφυτος καταγόταναπό τοχωριόΠενταλιά

της Πάφου και ήταν ανεψιός του εκτελεσθέντος

από τους Tούρκους κατακτητές, κατά τα τραγικά

γεγονότα του Iουλίου 1821, Hγουμένου Kύκκου

(1819-1821) Iωσήφ. Eθεωρείτο λόγιος, ενώ γνώρι-

ζε πολύ καλά και την τουρκική γλώσσα. Aνάμεσα

δε στα κατάλοιπά του, που διαφυλάχθηκαν στο

Aρχείο της Mονής, περιλαμβάνεται και χειρόγρα-

φος κώδικας με κείμενα θεολογικού περιεχομέ-

νου, που είναι ενδεικτικός των πνευματικών του

ενδιαφερόντων. O Nεόφυτος, σχεδόν αμέσως μετά

την ανάληψη της ηγουμενίας, το 1826, μετέβη

στην Kωνσταντινούπολη, όπου με τη βοήθεια του

Oικουμενικού Πατριαρχείου διεκδίκησε, με αρκε-

τή επιτυχία, τη συληθείσα το 1821 περιουσία της

Mονής της μετανοίας του. Στη συνέχεια εργάστη-

κε με σύνεση και μεθοδικότητα και κατάφερε να

ξαναδώσει στηMονήΚύκκου τηνπαλιά της αίγλη.

Aπεβίωσε στις 23Mαρτίου 1861

Έμμεση μαρτυρία για επάνδρωσή του Mετο-

χίου με Kυκκώτη μοναχό αποτελεί η συμπερίλη-

ψη του Iερομόναχου Mελέτιου Kυκκώτη ανάμεσα

στους συνδρομητές βιβλίου, που εξεδόθη το 1826

στην Πέστη, με τη σημείωση ότι ήταν πνευματι-

κός των κατοίκων των Σερρών. Πρόκειται για το

βιβλίο «Eπιτομή Φυσικής Iστορίας, μεταφρασθεί-

σα παρά Γεωργίου Δ. Kλειδούς», που εκδόθηκε με

δαπάνη του έμπορου Γεωργίου Δ. Zήση

. Για το

Mετόχιο δεν έχουμε υπόψη μας οποιαδήποτε άλλα

στοιχεία, όπως για παράδειγμα για τον τρόπο που

περιήλθε στην κυριότητα της Mονής, αν αποτελεί-

το μόνο από κτηματική περιουσία ή αν περιελάμ-

βανε κάποιο μοναστηριακό κατάλυμα με προσκυ-

νητάρι ή μικρό ναό. Ίσως η αναμενόμενη έκδοση

των εγγράφων, που φυλάσσονται στο πλούσιο

Aρχείο της Mονής, να μας διαφωτίσει για την ιστο-

ρία του, οπότε και θα επανέλθουμε, στην περίπτω-

ση που εντοπιστούν σαφέστερες μαρτυρίες.

Είναι αξιοσημείωτο ότι στην πόλη των Σερρών

έζησε τουλάχιστον από το 1859 ο Κύπριος Επίσκο-

Aριστοτέλη Παλαιολόγου, «H εν Kύπρω Iερά Mονή Kύκκου. Iστορική περιγραφή», στον τόμο: Kωνσταντίνου Σκόκου,

Eθνικόν Hμερολόγιον. Xρονογραφικόν, Φιλολογικόν και Γελοιογραφικόν,

τ. 19ος, Aθήνα 1904, σ. 353-365. Tο κείμενο αυτό

αναδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα

Φωνή της Kύπρου,

15/28.11.1903, 29/12.12.1903 [= Kωστή Kοκκινόφτα,

H Iερά Mονή

Kύκκου στον κυπριακό τύπο

(1878-1899), Λευκωσία 1999, σ. 321-332].

Θεόδουλου Kαλλίνικου,

Mέγα θεωρητικόν της εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής,

Λευκωσία 1977, σ. 123.

Λοΐζου Φιλίππου,

H Eκκλησία Kύπρου επί Tουρκοκρατίας,

Λευκωσία 1975, σ. 290. Για το σχολείο, που λειτουργούσε στα

τέλη του 18ου - αρχές 19ου αιώνα στις Σέρρες, περίοδο κατά την οποία αναφέρεται ότι φοίτησε σε αυτό ο Νεόφυτος, βλ.

Τρύφωνος Ευαγγελίδη,

ΗΠαιδεία επί Τουρκοκρατίας,

τ. Α

’

, Αθήνα 1936, σ. 140-141.

Για τον Hγούμενο Nεόφυτο βλ. Θεοχάρη Σταυρίδη, «Oι Hγούμενοι της Iεράς Mονής Kύκκου: Προσωπογραφική μελέ-

τη»,

Eπετηρίδα Kέντρου Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου 7

(2006) 53-55· K. Kοκκινόφτα, H Mονή Kύκκου στο Aρχείο της

Aρχιεπισκοπής Kύπρου, ό.π., σ. 159-166.

ΓιώργουMύαρη, «Kυκκώτες συνδρομητές σε βιβλία τουMείζονος Eλληνισμού από την περίοδο του Διαφωτισμού ως τα

μέσα του εικοστού αιώνα»,

Eπετηρίδα KέντρουMελετών Iεράς Mονής Kύκκου

5 (2001) 546.