124 / 196
122
Eνατενίσεις
από την οποία σήμερα πολύ ελάχιστα ίχνη υπάρ-
χουν. Στέκει εκεί και το μεγαλύτερο ίσως, και γε-
ροντότερο πεύκο της οροσειράς, του είδους Pinus
brutia. Υπολογίζεται ότι έχει ηλικία 300 περίπου
χρόνων, ύψος περί τα 26 μέτρα και περιφέρεια
κορμού στη βάση του 4,35 μέτρα.
Στον χώρο είναι πολύ πιθανό να είχανε ζήσει
αρχικά ασκητές και να είχε υπάρξει μικρό μονα-
στήρι. Πότε ακριβώς, είναι άγνωστο. Το επίθετο
όμως, Καρκώτισσα, φαίνεται να αποτελεί ένα στοι-
χείο. Κατά τη δική μου άποψη, στον χώρο πιθανό
να είχαν διαβιώσει αρχικά φυγάδες μοναχοί από
την Καρία, μεγάλη περιοχή της Μικράς Ασίας – γι’
αυτό και το αρχικό επίθετο Καριώτισσα. Η τοπο-
θεσία είναι γνωστή και ως Καρκά (η). Λίγο δε ψη-
λότερα, στην απόκρημνη πλαγιά, υπάρχει μεγάλο
σπήλαιο που ίσως αρχικά να χρησιμοποιήθηκε ως
κατοικία ερημιτών. Το σπήλαιο φέρει ίχνη λάξευ-
σης ώστε να γινόταν περισσότερο ομαλό το εσωτε-
ρικό του. Στην περιοχή υπάρχουν και άλλα μικρό-
τερα σπήλαια, κάποια δε υπήρξαν αρχαίοι τάφοι.
Μαρτυρία από γέροντες λέγει ότι σε κάποια από
αυτά είχαν βρεθεί κάποτε οστά αλλά και αγγεία.
Η άφιξη στην Κύπρο μοναχών από τη Μικρά
Ασία και η ίδρυση μοναστηριών στο νησί δεν
υπήρξε σπάνιο φαινόμενο. Ιδίως σε δύο διαφορε-
τικές περιόδους: εκείνη της Εικονομαχίας και αρ-
γότερα, όταν τα εκεί εδάφη απωλέσθησαν για το
Βυζάντιο και κατελήφθησαν από αλλοθρήσκους.
Δεν αποτελεί, συνεπώς, παραδοξότητα να υποστη-
ριχθεί ότι στην περιοχή αυτή είχαν καταφύγει αρ-
χικά μοναχοί διωγμένοι από τηνΚαρία τηςΜικράς
Ασίας. Οι ενδείξεις πάντως δείχνουν ότι κοντά και
χαμηλότερα είχε ακμάσει κάπο-
τε κι ένας αρχαίος οικισμός.
02. Άγιος Φώτιος.
Σε ιδιαί-
τερα δυσπρόσιτη κορυφή στο
ανατολικό άκρο της οροσειράς,
ανατολικότερα του φρουρίου
τηςΚαντάραςκαιμεταξύαυτού
και του χωριού Κώμη (Κεπήρ),
υψώνεται ολομόναχο ένα μικρό
εκκλησάκι αφιερωμένο στον
άγιο Φώτιο. Η βόρεια πλευρά
του είναι λαξευμένη στο βράχο.
Θεωρώ ότι είναι κτίσμα μάλλον
του 12ου αιώνα. Και στην περί-
πτωση αυτή έχουμε πιθανότα-
τα καταφυγή εκεί αρχικά κά-
ποιων ερημιτών. Μάλιστα περί
τα 100 μέτρα ανατολικά του
ναού, στην απότομη πλαγιά,
υπάρχει ένα σπήλαιο που δεν φαίνεται απόλυτα
φυσικό. Σε αρκετά σημεία είχε λαξευθεί και ομα-
λοποιηθεί. Η περιοχή, ιδιαίτερα δύσβατη (σήμερα
δεν υπάρχει ούτε καν μονοπάτι) και απόκρημνη,
δεν προσφερόταν ως χώρος ύπαρξης κάποτε ενός
οικισμού, έστω και μικρού. Η κορυφή είναι στενή
και απότομη. Συνεπώς το εκκλησάκι δεν φαίνεται
να ήταν κάποτε ένας ενοριακός ναός. Το πιθανότε-
ρο συνεπώς είναι ότι κτίστηκε σε χώρο όπου είχαν
αρχικά διαβιώσει κάποιοι ασκητές.
03. Παναγία Γαλακτηνή.
Ερειπωμένη σή-
μερα αλλά ωραία εκκλησία ανατολικά του χωριού
Μάντρες και μεταξύ αυτού και του μοναστηριού
Ο ναός του Αγίου Φωτίου,
κοντά στο χωριό Κώμη
Ο ναός της Παναγίας Γαλακτηνής,
κοντά στο χωριό Μάντρες