129 / 196
Eνατενίσεις
127
Ο ναός, όπως και τα λοιπά κτίρια, κτίστηκαν με
ακατέργαστους λίθους. Ο ναός είχε πολύ χοντρούς
τοίχους. Μονόκλιτος, με εσωτερικές διαστάσεις
5.50 Χ 4.00 μέτρα, εκτός της αψίδας που έχει χορδή
2.20 μέτρα και βέλος 1.30. Δεξιά και αριστερά της
αψίδας του ιερού υπάρχουν κοιλώ-
ματα στους τοίχους, που προεκτεί-
νονται στο εσωτερικό του ναού σχη-
ματίζοντας ημικύκλια, που δίνουν
την εντύπωση κιόνων. Παρόμοια και
στο δυτικό τμήμα του ναού, και πάλι
με δύο εσοχές στους τοίχους και εξο-
γκώματα σε μορφή κιόνων. Κάποτε ο
ναός φαίνεται να ήταν κατάγραφος.
Σήμερα ελάχιστα ίχνη τοιχογραφιών
διακρίνονται στον νότιο τοίχο: Ένα
τμήματοιχογραφίας, με την επιγραφή
[Αγία] Αθανασία. Επίσης άλλο τμήμα
αδιάγνωστης τοιχογραφίας πιθανό να
εικόνιζε την αγία Αικατερίνη. Μια δε
επιγραφήμε μολύβι είναι δυσανάγνω-
στη αλλά διακρίνεται η χρονολογία
1938. Πιθανότατα τότε κάποιοι είχαν
μεταβεί στο εγκαταλειμμένο από πολ-
λά χρόνια μοναστήρι και είχαν τελέ-
σει τη λειτουργία τότε, ίσως κάποιοι
από το πλησιέστερο χωριό, που είναι ηΧάρτζια.
Ταυπάρχοντα ερείπια τουναούκαι τωνλοιπών
κτισμάτων σ’ εκείνη την απομονωμένη περιοχή,
και η όλη διάταξή τους, δεν αφήνουν αμφιβολία ότι
επρόκειτο για μοναστήρι. Άγνωστη όμως είναι η
ιστορία του και η περίοδος ζωής του. Οπωσδήποτε
όμως θα πρέπει να είχε ιδρυθεί κατά τη μακρά Βυ-
ζαντινήπερίοδο. Το ξεχασμένο αυτό μοναστήρι δεν
αναφέρεται σε καμία από τις υπάρχουσες πηγές,
και θα πρέπει να θεωρηθεί ότι είχε διαλυθεί πριν
τον 18ο αιώνα. Η μόνη γι’ αυτό πενιχρή αναφορά
απαντάται στο έργο του Ιερώνυμου Περιστιάνη
«Περί την Ιστορία της Κύπρου», που είχε εκδοθεί
το 1910. ΟΠεριστιάνης αναφέρει απλώς την ύπαρ-
ξη των ερειπίων, γράφοντας ότι επρόκειτο για εκεί-
να της μονής του Αγίου Γεωργίου της Αττάλου. Κι
αυτή και μόνη η αναφορά ήτανε που με είχε οδηγή-
σει μέχρις εδώ. Σημειώνω ότι η Αττάλου ήταν οικι-
σμός που είχε υπάρξει κάποτε στην περιοχή, μνη-
μονεύεται δε από τον Φλώριο Βουστρώνιο (16ος
αιώνας) ως ιδιωτικό φέουδο κατά την περίοδο της
Φραγκοκρατίας. Η αναφορά συνεπώς που γίνεται
εδώ μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι και η πρώτη για
το συγκεκριμένο μοναστήρι. Για το οποίο και θα
επανέλθω με περισσότερες λεπτομέρειες.
Περί το ένα χιλιόμετρο δυτικότερα, σε επίσης
ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή, υπήρχε και άλλος
απομονωμένος ναός σύμφωνα προς στοιχεία που
είχα, αφιερωμένος στην αγία Μαύρη. Δυστυχώς
ο χρόνος μου τελείωνε, η ημέρα τελείωνε, και δεν
μπόρεσα να τον εντοπίσω.
10. Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος.
Κάτω από
την κορυφή όπου και το φρούριο Βουφαβέντο και
στα νοτιοανατολικά, περίπου στο μέσον της από-
στασης μέχρι το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του
Χρυσοστόμου, υπήρχε παλαιός βυζαντινός ναός
αφιερωμένος στον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Εντόπισα τον χώρο και βρήκα ότι από το ναό αυτό
σώζονται μόνο τμήματα του κάτω μέρους των τοί-
χων. Η πλούσια βλάστηση δεν επέτρεψε λεπτο-
μερή εξέταση του χώρου. Μπορεί μόνο να λεχθεί
ότι οι τοίχοι ήσαν χοντροί, πάχους μισού μέτρου,
ενισχυμένοι με δύο πρόσθετες λίθινες τετραγωνι-
κές κατασκευές στη νότια πλευρά. Πιθανότατα ο
ναός ήταν δίκλιτος, με διαστάσεις περίπου 9.00 Χ
8.00 μέτρα. Θα πρέπει να υπήρχαν και δύο αψίδες
στα ανατολικά, αλλά κατόρθωσα μόνο να διακρίνω
ίχνη της βόρειας από αυτές.
Περί τα 500 μέτρα δυτικότερα υπήρχε και άλ-
λος ναός της ύστερης Βυζαντινής περιόδου, αφιε-
ρωμένος στον άγιο Γεώργιο. Ωστόσο, και δεδομέ-
νου του ότι πολύ κοντά υπάρχει μεγάλο τουρκικό
στρατόπεδο, δεν κατόρθωσα να εντοπίσω ίχνη του.
Υπάρχουνακόμηκαι αρκετοί άλλοι ναοί κατάμή-
κος της οροσειράς του Πενταδακτύλου, πέρα βέβαια
από τους ενοριακούς ναούς των διαφόρων χωριών.
Έτσι, θα χρειαστεί και άλλο άρθρο αργότερα.
■
Κατάλοιπα του ναού του Αγίου Ιωάννη
Προδρόμου, κάτω από την κορυφή Βουφαβέντο