Background Image
Previous Page  102 / 196 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 102 / 196 Next Page
Page Background

100

Eνατενίσεις

Κάπως έτσι, αναμφίβολα, ήταν και η ονομα-

σία του ελληνικού αλφάβητου στη γέννησή του.

Η κοινή ονομασία γράμματος και αντικειμένου

απαιτούσε μια συνεχή διευκρίνιση κατά πόσον,

δηλαδή, η αναφορά αφορούσε το γράμμα του αλφα-

βήτου ή αφορούσε το αντικείμενο, που δάνειζε το

όνομά του στο γράμμα. Μόνο ως αφελής μπορεί να

χαρακτηριστεί η σκέψη, ότι οι σημερινές ονομασί-

ες των γραμμάτων αποδόθηκαν προτού το αλφά-

βητο φτάσει στην ώριμή του φάση.

Αναβάθμιση της αλφαβητικής γραφής

Έτσι, όταν ολοκληρώθηκε ο σκελετός του

νέου γραφικού “οικοδομήματος”, στην ομάδα

των “μηχανικών” ενσωματώθηκε η ομάδα των

“αρχιτεκτόνων”, αλλά και των “διακοσμητών”.

Ως ψυχή της γλώσσας το αλφάβητο έπρεπε να πε-

ρικλείει μέσα στη δομή του όλη την ανθρώπινη

σοφία, κάλλος και γνώση. Φυσικά όλα αυτά δεν

έγιναν σε μικρό χρονικό διάστημα. Όπως για να

προκύψουν τα θεμέλια του οικοδομήματος απαι-

τήθηκαν αιώνες, το ίδιο και στην οικοδόμησή του

χρειάστηκε να προσθέσουν το δικό τους χαλίκι

πολλές ανθρώπινες γενεές.

Στηνώριμηφάσητουαλφαβήτουτοκάθεγράμ-

μα απόκτησε το δικό του όνομα και κατ` επέκταση

απόκτησε ταυτότητα και οντότητα. Η ηχητική

απόδοση του κάθε γράμματος αποδόθηκε με τέτοιο

έντεχνο ήχο-μέτρο, ώστε στο σύνολό τους έδεσαν

συνεκτικά και ενοποίησαν την ηχητική απόδοση

του αλφάβητου σ’ ένα μουσικό μοτίβο, ενώ παράλ-

ληλα διευκολύνθηκε και η εκμάθησή του.

Οι ονομασίες των πρώτων γραμμάτων είναι

δισύλλαβες και τελειώνουν με το ηχηρότερο των

φωνημάτων “Α”. Το φώνημα “Η” ονομάζεται ήττα

και τηνονομασίατουτηνπροσθέτει στοδεύτεροσε

σειρά γράμμα του αλφαβήτου ή πρώτο από τα σύμ-

φωνα, το “Β”, καθώς και στα δύο σύμφωνα, που

στην σειρά τοποθετούνται πριν και μετά από αυτό

(β-ήτα, ζ-ήτα, ήτα, θ-ήτα). Μετά τα πρώτα γράμμα-

τα, που είναι δισύλλαβα, ακολουθούν τα μονοσύλ-

λαβα. Κάποιες μετέπειτα διορθώσεις-παρεμβάσεις

στο αλφάβητο φαίνεται να παρενέβησαν σε κάποιο

βαθμό στη συνεκτική του μουσικότητα.

Η σειρά των γραμμάτων

Όσο αφορά τη σειρά με την οποία τοποθετού-

νται φαίνεται να έχει μια λογική, η οποία συσχε-

τίζεται με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων.

Για το πρώτο γράμμα του αλφαβήτου, το “Άλφα”,

κατατίθεται για πρώτη φορά η πιθανή προέλευση

της ονομασίας του. Ηλέξηφαίνεται να αποτελείται

από τα δύο πρώτα γράμματα δύο λέξεων. Το “αλ -”

από τη λέξη αλέκτωρ (πετεινός). Είχα την τύχη τα

πρώτα μου παιδικά χρόνια να τα ζήσω στο χωριό

Σαλαμιού και έχω αποτυπωμένο στο μυαλό μου

το καθημερινό πρωινό ξύπνημα. Δεκάδες πετει-

νοί, άλλοι από κοντινές στο σπίτι μας αποστάσεις,

άλλοι από λιγότερο ή περισσότερο μακρινές απο-

στάσεις, λίγο πριν από το πρώτο φως της ημέρας

συνέθεταν μια φανταστική μουσική πανδαισία με

το λάλημά τους, η οποία επέβαλλε το πρωινό ξύ-

πνημα. Ηδεύτερη συλλαβή “ - φα” προέρχεται από

τη λέξη φάος που σημαίνει φως, το προμήνυμα δη-

λαδή του λαλήματος των πετεινών.

Ζώντας οι άνθρωποι της εποχής εκείνης από-

λυτα μέσα στους νόμους της φύσης, μακριά από τε-

χνητούς φωτισμούς και νυκτερινές ενασχολήσεις,

αυτές οι δύο λέξεις αποτελούσαν τηναρχήτης κάθε

καινούριας παραγωγικής τους ημέρας.

Ως δεύτερο γράμμα του αλφαβήτου ορίζεται

το “Β” ίσως από τον βούν. Ο βούς ήταν το πιο χρή-

σιμο και πολύτιμο «εργαλείο» για την ανθρώπινη

επιβίωση, αφού με τη χρήση του όργωναν τη γη,

για να συγκρατεί τους όμβρους και να καθίσταται

γόνιμη και καρποφόρα.

Ακολούθως τοποθετήθηκε το γράμμα “Γ”, ίσως

από τη λέξη γη που τα γεννήματά της τρέφουν τον

άνθρωπο.

Ακολουθεί το γράμμα “Δ”, ίσως από την αρχαία

λέξη δώμα, δηλαδή την οικία, που στέγαζε και

προστάτευε την οικογένεια. Δέλτα στην αρχαία

ελληνική ονομάζεται και το ισοσκελές τρίγωνο, η

μορφή δηλαδή του κεφαλαίου γράμματος, αφού τα

μικρά προέκυψαν πολύ αργότερα.

Ο μύθος ότι το Ελληνικό αλφάβητο προ-

ήλθε από το Φοινικικό

Όταν το Φοινικικό αλφάβητο ανακαλύφθη-

κε το 19

ο

αιώνα, η καταγωγή του ήταν άγνωστη.

Έτσι άρχισαν να γεννιούνται διάφορα σενάρια σε

σχέση με την προέλευσή του με αποτέλεσμα σήμε-

ρα να έχουμε τρείς διαφορετικές εκδοχές από τους

ακαδημαϊκούς. Η πρώτη εκδοχή το θέλει να προ-

έρχεται από την Αιγυπτιακή ιερογλυφική γραφή,

η δεύτερη από την Πρωτοσημιτική, και η Τρίτη

από την ΠρωτοΧανανική ή αλλιώς ΠρωτοΚανα-

ανική γραφή. Οι εκ διαμέτρου αντίθετες εκδοχές

καταρρίπτουν η μία την άλλη με αποτέλεσμα να

μην χρειάζεται η παρούσα σύντομη μελέτη για

να καταδείξει το αβάσιμο των επιχειρημάτων που

προτάσσονται.

Να σημειωθεί ότι κανένας συνδετικός κρίκος

δε γεφυρώνει τομεγάλοκενό μεταξύτωνπιοπάνω

συστημάτων γραφής και του Φοινικικού αλφαβή-