Ενατενίσεις | Τεύχος 22 Ιανουάριος - Ιούνιος 2014 | Περιοδική Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Κύκκου και Τηλλυρίας

Eνατενίσεις

Αντίθετα, η χριστιανική διδασκαλία αναγνω-

ρίζει τη διάσπαση που ζει ο άνθρωπος ανάμεσα

στη θέληση και την πράξη

. Για την ορθόδοξη θε-

ολογία, όλες οι φυσικές δυνάμεις και λειτουργίες

του ανθρώπου είναι καλές και χρήσιμες για την

προκοπή και την τελείωσή του. Ειδικότερα το θυ-

μικό και το επιθυμητικό του ανθρώπου, που κατά

την κλασική ψυχολογία και φιλοσοφία συνα-

παρτίζουν το παθητικό μέρος της ψυχής του, δεν

χρειάζονται νέκρωση ή αφανισμό, αλλά ανόρθω-

ση και επαναπροσανατολισμό

. Έτσι οι πράξεις

του, δηλαδή τα μπορώ πρέπει να καθορίζουν και

να ορίζουν τις επιθυμίες του, δηλαδή τα θέλω.

Στην Κύπρο τις προηγούμενες δεκαετίες

υπήρχε η ανθρωπιά, η αλληλοκατανόηση, η βο-

ήθεια και η αλληλεγγύη των γειτόνων, των συγ-

γενών, ακόμη και των ξένων. Ηφιλοξενία ήταν το

χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανθρώπων αυτού

του νησιού και το ιδιαίτερο προϊόν του τουρισμού

μας. Δυστυχώς, έχουν χαθεί όλα αυτά στο βωμό

του γρήγορου και εύκολου κέρδους. Όμως, ακό-

μη υπάρχουν, δεν έχουν εξαφανιστεί τελείως.

Υπάρχουν στο DNA μας, στο ανατολίτικο ταμπε-

ραμέντο μας και στην ελληνορθόδοξη παράδοση

και διδασκαλία μας. Όλα αυτά που κράτησαν ζω-

ντανό το λαό μας εδώ και τόσους αιώνες. Πάμπολ-

λοι κατακτητές ρήμαξαν το νησί μας. Προσπάθη-

σαν να επιβάλουν τα ήθη, τα έθιμα, τη γλώσσα

και τη θρησκεία τους. Όμως, δεν τα κατάφεραν.

Ο κυπριακός λαός πάντα κατάφερνε να αντεπε-

ξέλθει στις δυσκολίες. Έτσι και τώρα, σ’ αυτές

τις δύσκολες στιγμές και πάλι θα βρούμε τις λύ-

σεις. Ένας τέτοιος δρόμος είναι και το ήθος που

διδάσκει η Εκκλησία μας, η οποία συμπληρώνει

στην Κύπρο δύο χιλιάδες (2000) χρόνια συνεχούς

παρουσίας, και το οποίο χαρακτήριζε τους προγό-

νους μας.

Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας

μας, οι Χριστιανοί καλούνται να έχουν στα υλι-

κά αγαθά αυτάρκεια, που ταυτίζεται ουσιαστικά

με την ολιγάρκεια. Ο πλούτος και ο πλεονασμός

χρειάζονται μόνο στα πνευματικά. Εξάλλου τα

υλικά αγαθά, με την απόκτηση και διατήρηση

των οποίων θεωρούνται οι άνθρωποι πλούσιοι,

είναι μηδαμινά μπροστά στο σύνολο των αγαθών

που προσφέρει ο Θεός σε όλους

. Πραγματικά

πλούσιος, κατά τη χριστιανική διδασκαλία, δεν

είναι όποιος συγκεντρώνει χρήματα ή ικανοποιεί

απεριόριστα τις επιθυμίες του, αλλά όποιος ικα-

νοποιείται με όσα έχει και δεν επιθυμεί περισσό-

τερα. Όπως και από την άλλη πλευρά, φτωχός

δεν είναι όποιος δεν συγκεντρώνει χρήματα ή

δεν ικανοποιεί τις επιθυμίες του, αλλά όποιος έχει

πολλές ανικανοποίητες επιθυμίες. Αυτό δηλαδή

που κάνει τον άνθρωπο φτωχό, είναι η ακόρεστη

επιθυμία. Αντίθετα, όποιος κυριαρχείται διαρκώς

από τις επιθυμίες του, παραμένει φτωχός. Σε τε-

λική ανάλυση, η φτώχεια και ο πλούτος δεν είναι

τόσο αντικειμενικές, όσο υποκειμενικές κατα-

στάσεις

Επομένως, για να κάνουμε πραγματικότητα

αυτό που επιθυμούμε, δηλαδή να δούμε ξανά την

πατρίδα μας να ζει μέρες χαράς και ξεγνοιασιάς

και τους ανθρώπους της περήφανους και ωραί-

ους, θα πρέπει να περιορίσουμε τα θέλω μας – τις

επιθυμίες μας, σ’ αυτά που πραγματικά μπορού-

με να αποκτήσουμε. Άλλωστε ποτέ τα πλούτη

και η συσσώρευση υλικών αγαθών δεν έφεραν

την ευτυχία. Όπως λέει και το τραγούδι:

«Ό,τι

δεν έχεις είναι αυτό που δεν χρειάζεσαι/ ό,τι δεν

έχεις δεν αξίζει ν’ αγαπάς/ ό,τι χαρίζεις είναι αυτό

που θα μοιράζεσαι/ κι ό,τι σου λείπει μες τα χέρια

το κρατάς»

. Τελικά, ο επαναπροσδιορισμός του

ήθους των Κυπρίων, σύμφωνα με τη δική μας

ορθόδοξη θεολογία και παράδοση, μπορεί να οδη-

γήσει σε έξοδο από το αδιέξοδο της οικονομικής

κρίσης, αφού και πάλι θα ξαναβρούμε τις αξίες

και τις αρχές με τις οποίες μεγάλωσαν οι πρόγο-

νοί μας. Έτσι, θα μπορούμε να χαρούμε τις φυ-

σικές ομορφιές του νησιού μας, να ανακαλύψου-

με καινούργιες άγνωστες πτυχές της πατρίδας

μας, να χαρούμε τους φίλους και τους συγγενείς

μας, να ζήσουμε τον έρωτα και το πάθος και όλα

αυτά, χωρίς να καταξοδευτούμε φεύγοντας δια-

κοπές στο εξωτερικό, όπως ήταν η συνήθεια των

τελευταίων ετών.

■

Ρωμαίους 7,

15-24.

Μαντζαρίδη Γ.,

Χριστιανική Ηθική ΙΙ,

ό.π., σελ. 68.

Μαντζαρίδη Γ.,

Χριστιανική Ηθική ΙΙ,

ό.π., σελ. 455.

Ιωάννη Χρυσοστόμου,

Ομιλία εις την προς Φιλιππησίους 2,5,

PG 62, 196.

Onirama, «Ό,τι δεν έχεις», στο:

Κλεψύδρα

(2008).