154
Eνατενίσεις
πριν τη Σαλαμίνα, όμως δεν ακολουθεί κανονική
σειρά. Μνημονεύει, για παράδειγμα, την Αμαθού-
ντα μετά τη Σαλαμίνα και πριν τη Λάπηθο.
Η πόλη Κορώνεια υφίστατο λοιπόν και τον 5
ο
– 6
ο
μ.Χ. αι., αφού μνημονεύεται από τον Στέφανο
Βυζάντιο. Τούτο μας οδηγεί στη θέση ότι η πόλη
αυτή θα πρέπει να είχε καταστραφεί αργότερα. Πι-
θανότατα κατά τις πρώτες αραβικές επιδρομές των
μέσων του 7
ου
μ.Χ. αι. Όπως και η κοντινή πόλη
ή πολίχνη στην περιοχή του ναού της Αγίας Βαρ-
βάρας, όπως και άλλη νοτιότερα, κοντά στο χωριό
Νέτα, όπως και πολλοί άλλοι παράκτιοι οικισμοί
της Κύπρου. Εάν δε κρίνουμε από το ότι και η βα-
σιλική της Παναγίας Συκάς είχε καταστραφεί τότε
και ανοικοδομηθεί αργότερα, θα πρέπει να επλήγη
τότε και ο κοντινός, αλλά όχι παράκτιος οικισμός
της Συκάδας. Ο οποίος όμως κατόρθωσε να επιβιώ-
σει τότε και αργότερα, αφού μαρτυρείται η ύπαρξή
του έως και ταΜεσαιωνικά χρόνια.
Λόγω των αραβικών επιδρομών, που συνεχί-
στηκαν σε μεγάλη έκταση και υπήρξαν ιδιαίτε-
ρα καταστροφικοί έως και τα μέσα του 10
ου
αιώ-
να, πολλοί παράκτιοι οικισμοί σε όλη την Κύπρο
εγκαταλείφθηκαν και νέοι ιδρύθηκαν από τους
φυγάδες κατοίκους των. Οι νέοι αυτοί οικισμοί
κτίζονταν προς τα ενδότερα, και όσοι δεν απείχαν
πολύ από τις ακτές ιδρύθηκαν πίσω από λόφους
και μέσα σε κοιλάδες, ή και σε υψώματα που προ-
σέφεραν κάποια φυσική οχύρωση. Κατά κανόνα,
πάντως, σε τοποθεσίες που δεν φαίνονταν από τη
θάλασσα και δεν ήσαν ορατοί από τα παραπλέοντα
καράβια.
Σε διάφορες περιπτώσεις αυτή η μετακίνη-
ση κατεστραμμένων οικισμών σε άλλες κοντινές
περιοχές, περιελάμβανε και τη μεταφορά του το-
πωνυμίου. Και η αρχαία και εγκαταλειμμένη σε
ερείπια Κορώνεια μετακινήθηκε και αυτή, μαζί με
το όνομά της, στην κοντινή και επί υψώματος, μη
ορατή από τη θάλασσα, τοποθεσία του υπάρχοντος
ακόμη χωριού Κορώβεια.
Μπορεί να τεθεί και το ερώτημα: Γιατί η αρ-
χαία Κορώνεια να μη ήτανε ένας άλλος από τους
γειτονικούς οικισμούς; Γιατί όχι, για παράδειγμα,
ο επίσης παραθαλάσσιος οικισμός που υφίστατο
στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας; Η απάντηση
είναι τούτη, ότι η (επιφανειακή πάντως) εξέταση
του χώρου εκείνου δεν δείχνει να επρόκειτο για
μεγάλη πόλη, αλλά μάλλον για πολίχνη. Και οι αρ-
χαίες πηγές κάνουν λόγο για μία μεγάλη πόλη.
Λίγες ακόμη γραμμές για την ονομασία της
αρχαίας εκείνης πόλης:
Κορώνεια
(η). Είναι πολύ
πιθανό η ονομασία να είναι της αυτής ρίζας με διά-
φορα νεότερα τοπωνύμια που απαντώνται και σή-
μερα στην Κύπρο, όπως
Κορωνιά
(η),
Κορώνη
(η),
Κόρωνος
(ο),
Κορωνίδκια
(τα), και ακόμη
Κόρακας
(ο),
Κοράκου
(η), και άλλα ακόμη. Υποδηλώνουν
βασικά τοποθεσίες ή περιοχές με
κορώνους
, από
την αρχαία
κορώνη
(η), δηλαδή το κοράκι. Αλλά
(για παραθαλάσσια τοποθεσία)
κορώνη
ονομαζότα-
νε και μικρό θαλασσοπούλι. Ακόμη,
κορώνεως
(ο)
αποκαλείτο κατά την Αρχαιότητα και μία ποικιλία
συκιάς που έδινε μαύρα σύκα, που είχανε δηλαδή
το χρώμα του κορακιού, κορακάτα.
Αλλ’ ίσως πάλι η ονομασία της αρχαίας πόλης
να προήλθε από τον χαρακτηρισμό
κορωνός
(ο),
που σήμαινε κυρτός, καμπύλος. Απ’ όπου και ο χα-
ρακτηρισμός
κορωνίς
=και πάλι κυρτός, αλλά ιδί-
ως το άνω μέρος του κυρτώματος, άρα η κορυφή,
ο κολοφώνας, κατ’ ακολουθίαν και ο ανώτερος, ο
επικεφαλής. Ο χαρακτηρισμός αυτός μπορούσε
να δινότανε και για την κύρια, τη σημαντικότερη
πόλη μίας χώρας ή περιοχής. Όπως για παράδειγ-
μα για τη Σαλαμίνα, τη σπουδαιότερη των αρχαί-
ων κυπριακών πόλεων. Μάλιστα ο Πορφύριος
(«Περί αποχής εμψύχων»)
είχε θεωρήσει ότι ο χαρα-
κτηρισμός αυτός ήτανε αυτό τούτο το όνομα της
πόλης: Γράφοντας ότι ηΣαλαμίς πιο πριν λεγότανε
Κορωνίς
(«...τη νυν Σαλαμίνι, πρότερον δε Κορωνίδι
ονομαζομένη...»).
Η πόλη την οποία εξετάζω εδώ απλωνόταν επί
υψώματος, σε κύρτωμα, αλλά επίσης φαίνεται,
τουλάχιστον από τα ορατά της κατάλοιπα, ότι θα
ήτανε και ο κύριος οικισμός της όλης περιοχής.
Και τα δύο αυτά στοιχεία θα μπορούσαν να της δί-
Η πιθανή τοποθεσία αρχαίου θεάτρου
