152
Eνατενίσεις
(χώρο τον οποίο δεν έχω ερευνήσει ακόμη).
Και τίθεται το ερώτημα: Ποια πόλη ήταν
αυτή;
Τούτο είναι κάπως περίπλοκο ερώτημα, δεδο-
μένου και του ότι στην ευρύτερη περιοχή είχαν
αναπτυχθεί περισσότεροι του ενός οικισμοί. Ένας
τούτων ήταν η Συκά ή και Συκάδα, ακριβώς απέ-
ναντι και προς τα ενδότερα. Σώζονται σήμερα τα
ερείπια δύο ναών, της Παναγίας και του Αγίου
Γεωργίου. Ιδίως ο ναός της Παναγίας είχε κτιστεί
επί των ερειπίων παλαιοχριστιανικής βασιλικής,
πράγμα που δηλώνει ότι ο οικισμός της Συκάς υφί-
στατο κατά τον 5
ο
– 6
ο
μ.Χ. αιώνα (από πότε όμως;)
μέχρι και τουλάχιστον τον 16
ο
. Αλλά και στο κο-
ντινό χωριό Γαληνόπωρνη, του οποίου η ονομασία
παραπέμπει στη Βυζαντινή εποχή (από τις λέξης
πωρνόν
[=αυγή] και
γαλήνη
) υπάρχει αρχαιολο-
γικός χώρος. Στην κορυφή απότομου υψώματος
ανατολικά του χωριού υπήρχε αρχαίο οχυρό. Επί-
σης στο βορειοανατολικό άκρο του χωριού, στην
πλαγιά απότομου ψηλού λόφου, υπάρχει ένας από
τους μεγαλύτερους λαξευτούς τάφους. Η είσοδός
του βρίσκεται πολύ ψηλά στην πλαγιά, είναι πολύ
μικρή, οδηγεί δε σε ένα τεράστιο λαξευτό μακρό-
στενο θάλαμο. Κάθετα επί του κεντρικού αυτού
θαλάμου ανοίγουν άλλοι 6 λαξευτοί θάλαμοι, τρεις
σε κάθε πλευρά. Στηνπεριοχήυπάρχουνκαι άλλοι
τάφοι, αρκετοί δε χρησιμοποιήθηκαν ως μάντρες
κοπαδιών αλλά και ως δωμάτια κατοικιών ακόμη,
όπως μαρτυρούν παλαιότεροι επισκέπτες.
Νοτιότερα, σε έκταση του γειτονικού χωριού
Κορώβεια, σε ερημική δύσβατη τοποθεσία, υπάρ-
χει άλλος, ο μεγαλύτερος και πλέον μεγαλοπρεπής
λαξευτός τάφος, όχι μόνο της Κύπρου αλλά ίσως
και της ευρύτερηςπεριοχής.Ηπρόσοψητουλόφου
είχε ολόκληρη λαξευτεί και λειανθεί, σε σχήμα Π.
Στο μέσον, και σε ύψος πέραν των 20 μέτρων, βρί-
σκεται η είσοδος του τάφου. Το ύψος από τη βάση
μέχρι την είσοδο δεν είναι απόλυτο, καθώς είναι
άγνωστο πόσο πιο κάτω βρίσκεται η βάση του βρά-
χου, που έχει δεχθεί προσχώσεις μέσα στους αιώ-
νες. Υπάρχει ένας τεράστιος λαξευτός κεντρικός
θάλαμος, μήκους 30 περίπου μέτρων, πλάτους σχε-
δόν 4 και ύψους σχεδόν 2. Στο βάθος του υπάρχει
ένα άριστα λαξευμένο πηγάδι, του οποίου σήμερα
το βάθος είναι 17 μέτρα. Άγνωστο το πραγματικό
του, αφού δέχθηκε και αυτό προσχώσεις. Σε κάθε
πλευρά του κεντρικού θαλάμου υπάρχουν από
δύο λαξευτά ανοίγματα, ημικυκλικές «θύρες»,
που οδηγούν σε δύο παράλληλες λαξευμένες στο-
ές, του ίδιου μήκους με την κεντρική, αλλά μικρό-
τερου πλάτους.
Στην έκταση κάτω από το λόφο του τάφου αυ-
τού, υπάρχει νεκροταφείο με υπόγειους τάφους.
Ορατός είναι ένας από αυτούς, κτιστός με κατερ-
γασμένους λίθους, μονοθάλαμος και υπόγειος. Ο
τάφος αυτός ήταν γνωστός στους κατοίκους της
περιοχής ως Άγιος Φωκάς. Τούτο ίσως δηλώνει ότι
κάποτε στο χώρο είχε υπάρξει μάλλον ένα ενδιαί-
τημα ασκητή ή ασκητών.
Σε μία πεδινή έκταση απέναντι από την πρόσο-
ψη του τεράστιου τάφου, και σε απόσταση 3 χιλιο-
μέτρων περίπου, υπήρχε άλλος αρχαίος οικισμός.
Η τοποθεσία είναι γνωστή με την ονομασία Ελίσ-
ση. Δεν ερεύνησα την περιοχή αυτή και δεν έχω
προσωπική γνώμη. Την ύπαρξη πάντως αρχαίων
καταλοίπων αναφέρουν παλαιοί επισκέπτες, όπως
κατά τον 19ο αιώνα ο Αθανάσιος Σακελλάριος και
ο Hogarth. Που και αυτοί αναφέρουν και τον γιγά-
ντιο λαξευτό τάφο της Κορώβειας.
Στην ακτή, πάλι, του χωριού Κορώβεια, επί
υψώματος που δεσπόζει της παραλίας, παλαιά
ανασκαφή είχε φέρει στο φως τα κατάλοιπα ενός
Λαξευτός τάφος με «δρόμο»
