142
Eνατενίσεις
να μην αναφέρεται ως Κυκκώτισσα, αλλά ο εικο-
νογραφικός της τύπος δεν διαφέρει απ’ αυτόν, που
από τον 16ο αιώνα καθιερώνεται πλέον να επιγρά-
φεται ως Παναγία του Κύκκου. Στον εικονογραφι-
κό αυτό τύπο, που επικράτησε ως Κυκκιώτισσα ή
Κυκκώτισσα δίδεται η ακόλουθη ερμηνεία: Ενώ η
Παναγία βαστάζει στη δεξιά αγκαλιά της τον μι-
κρό Χριστό, εμφανίζονται από τον oυρανό δύο άγ-
γελοι με τα σύμβολα του μελλοντικού μαρτυρίου
– θανάτου του Χριστού (σταυρό, λόγχη, αγκάθινο
στεφάνι). Το παιδί, βλέποντάς τα, πανικοβάλλε-
ται, και έντρομο αντιδρά με τις χαρακτηριστικές
σπασμωδικές κινήσεις των χεριών και των ποδιών
του. Μάλιστα από το ένα του πόδι φεύγει το σαν-
δάλι, που φορούσε, ενώμε το αριστερό του χέρι αρ-
πάζει έντρομο τη μάνα του από το μαφόρι της. Η
Παναγία, ως μητέρα, για να καθησυχάσει το παιδί
της, συγκρατεί το δεξί του χέρι με το αντίστοιχο
δικό της και συνάμα γέρνει τρυφερά το κεφάλι της
προς αυτό του Χριστού. Ταυτόχρονα στρέφει προς
τον θεατή το βλέμμα της, αποπνέοντας έντονη συ-
γκρατημένη θλίψη και μελαγχολία για το επερχό-
μενο σταυρικό πάθος του υιού της. Χαρακτηριστι-
κό είναι το έντονα ερυθρό πέπλο, που είθισται να
καλύπτει το κεφάλι και τον ώμο της Κυκκώτισσας
Παναγίας, χρωματισμός που παραπέμπει σε θρί-
αμβο και δόξα, θέλοντας να δηλώσει την τελική
νίκη τουΧριστού με την εκ νεκρών ανάστασή του.
Απεικόνιση με σωτηριολογικό και κατ’ επέκταση
εσχατολογικό χαρακτήρα. Ηαρχική εικονογραφία
αυτής που σήμερα αποκαλούμε Κυκκώτισσα συ-
νοψίζει το πάθος και την ανάσταση του Χριστού.
Στην πάροδο των αιώνων ο εικονογραφικός τύπος
υπέστη πλείστες παραφθορές και προσθήκες.
Επανερχόμενοι στην παρουσιαζόμενη εικόνα
μας, αυτή γύρω από τη μονόξυλη σανίδα, στην
οποία είναι ζωγραφισμένη, φέρει επιπρόσθετο
(στις τρεις πλευρές) γλυπτό διάτρητο διάκοσμο
– πλαίσιο. Στο μέσο της επίστεψης σε διαμορφω-
Εικ. 4. Μικρή Δέηση και οι άγιοι Ανδρέας,
Χαράλαμπος και Βαρβάρα. 1789. 24Χ35 εκ.
Βάρνα Βουλγαρίας
Εικ. 5. Αγία Αικατερίνη. 1831. 41Χ21 εκ.
Μουσείο Κύκκου (Ε1056)
