140
Eνατενίσεις
στερεότυπων λέξεων από την αρχαία ελληνική.
Βρισκόμαστε ήδη στις αρχές του 19
ου
αιώνα. Η
αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων στο νησί
έχει προχωρήσει αρκετά, ως μέρος της γενικότε-
ρης πολύπλευρης ανοδικής πορείας των υπόδου-
λων Ελλήνων της Κύπρου. Βασικοί συντελεστές
αυτής της εμβρυακής αναγέννησης των γραμμά-
των υπήρξαν ο Εφραίμ ο Αθηναίος, ο Σεραφείμ ο
Πισσίδιος, ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός, καθώς και
η Ελληνική Σχολή Λευκωσίας. Όλοι συνδέονται
άμεσα και με τη μονή Κύκκου, όπου και εκεί λει-
τουργεί ελληνική σχολή, κύρια για τις ανάγκες
των πατέρων. Αυτής της παιδείας μάλλον υπήρξε
γόνος και ο συντάξας την επιγραφή, που αναφε-
ρόταν στο ιστορικό της προαναφερθείσας εικόνας,
μέσα σε πνεύμα εν μέρει θρησκευτικού ορθολογι-
σμού. Το πρωτότυπο κείμενο που γράφτηκε στον
χρυσό κάμπο της εικόνας ακολουθεί:
“Εις τὰς κ(β) Ἰαννουαρίου ἐν ἡμέ/ρᾳΠέμπτῃ
ὥρᾳ ζ΄ τῆς ἡμέρας / ϙαωη΄ (1808) ἐστάλη ἡ ἁγία
εἰκὼν αὕτη / εἰς τὴν ἱερὰν ταύτην μονὴν τοῦ
Κύκκου ἀπὸ / χωρίον Πραστεῖον λεγόμενον τοῦ
Κελλα/κκίου ἐπαρχίας τοῦ ἁγίου Κιτέων. Ἡ δ᾽
αἰτίατῆς αὐ/τῆς ἀνιστορήσεως εἶναι αὕτη: Εὐσε-
βής / τις ἀπὸ τὸ αὐτὸ χωρίον ταξιδεύων κατὰ τὴν
Κω/νσταντινούπολιν καὶ ἐν τῷ πλοίῳ ἀπὸ τοῦ
ὕψους ἐπὶ τὸ / πηδάλιον πεσὼν καὶ ἀπελπίσας
ἑαυτὸν ὡς τῶν μελῶν / αὐτοῦ συνθλασθέντων
ἐπικαλέσατο / βραδέως ἐν πίστει ὅμως τὴν Θε-
οτόκον / καὶ χάριτι αὐτῆς διεσώθη. Εἰς σημεῖον /
οὖν τοῦ ἐπ᾽ αὐτῷ θαύματος ἀνιστό/ρησε ταύτην
ἐν τῇ Βασιλευούση κακεῖ/θὲν ἔπεμψεν αὐτὴν
πρὸς τοὺς ἰδίους ἵνα φέ/ρωσιν αὐτὴν ἐν τῇ μονῇ:
οἱ δ᾽ ἀμε/λήσαντες διετίαν, εἶχον αὐτὴν οὕτως
/ παροραμένην ἐν τῇ ἑαυτῶν ἐκκλησίᾳ. / Ἡ δ᾽
αἰτία τῆς ἀποστολῆς ἔχει οὕτω: /Λεχὼ ἀποθα-
νοῦσα κατ᾽ αὐτὴν ἐν ᾗ / τέτοκε πλησίον τῆς εἰκό-
νος ταύτην κα/τέθαψαν, μετὰ δὲ τρίτην ἡμέραν /
νόσος τις ἐμπεσοῦσα τῷ χωρίῳ ἥτις βαρβαρικῶς
/ ῥοσούδι λέγεται, δύο καὶ τρεῖς τῆς ἡμέρας τού-
των τήνδε ἀπάραντες / τὰ πέριξ ἐπὶ ποδὸς ταύ-
τηνδιαβαινόντων. //Ὡςδὲτοῦτοἔγνωσανοἱ ἐγχώ-
ριοι / καίτοι ἄγροικοι ὄντες τοῦ ἰδίου τόπου τὴν
εἰ/κόνα ἄραντες ἐπὶ τάφῳ μετεκόμισαν, ἐν δὲ /
τῇ νυκτὶ ἐκείνῃ λαῖλαψ ἀγρία ἐμπεσοῦσα πεν/
τακοσίων χρόνων δένδρα ἐκ ῥίζης ἀνέσπασεν,
τῶν / οἴκων μόλις σωθέντων. Ἐν ταύτῃ δὲ / ἐπι-
φανεῖσα τινὶ καθ᾽ / ὕπνους ἀποστεῖλαι / ταύτην
ἐν τῇ Κὺ/κκῳ ἐπέταξε. Τίς / δὲ ὁ ταύτην / κομί-
σων / ἀγνοούμενος / ὄναρ ἐφά/νη τινὶ / γονυκλι/
σίας ποιεῖν / ταύτης / ἔμπροσθεν. / Εἶθ᾽ ὡς / ἦρεν
/ αὐτὴν / ἐνὶ χει/ρὶ καὶ ὥδ/ευε. Αὐγασὰ/σης δὲ τῆς
ἡμέρας ταύτην / λαβὼν προσεκόμισεν ὧδε”.
Μετά την παραλαβή της εικόνας και την πρό-
σθεση της μακροσκελέστατης κεφαλαιογράμμα-
της επιγραφής, όπου εξιστορείται ο θαυματουργι-
κός τρόπος διάσωσης του ταξιδιώτη και η παρέμ-
βαση της Παναγίας, για να καταλήξει η εικόνα στο
μοναστήρι, κρίθηκε αναγκαίο αυτή να τοποθετη-
θεί στοκαθολικό της μονήςΚύκκου, γιαναθυμίζει
στους προσκυνητές τα όσα σχετίζονται με αυτή.
Εξέχουσα προσωπικότητα της Κυκκώτικης αδελ-
φότητας την εποχή αυτή ήταν ο ηγούμενος Μελέ-
τιος (1776 – 1811). Μεγάλος φιλότεχνος, ο οποίος
πέραν των άλλων εμπλούτισε τη μονή με σημα-
ντικό αριθμό εικόνων, τοιχογραφιών, χαλκογραφι-
ών και πολύτιμων λειτουργικών σκευών. Η εικό-
Εικ. 2. Παναγία η Κυκκώτισσα και οι άγιοι
Γεώργιος και Δημήτριος, η Ανάσταση του
Χριστού και οι αγίες Αικατερίνη και Παρα-
σκευή. Τέλη 18ου αρχές 19ου αι. 50Χ30 εκ.
Ιδιωτική συλλογή Κύπρος
