156
Eνατενίσεις
l
Του Γεώργιου Κουννούσιη
Θεολόγου - ΜΑ Κοινωνιολογίας
Υπ. Διδάκτορα ΑΠΘ
Ηελεημοσύνη
ωςκοινωνικόλειτούργημα
ι «Μακαρισμοί» του Χριστού πάντα προ-
σέλκυαν το ενδιαφέρον των Πατέρων της
Εκκλησίας για τις αλήθειες που εκφράζο-
νται μέσα από το σύντομο αλλά περιεκτι-
κό μήνυμά τους. Δεν θα μπορούσε, ασφα-
λώς, να μην τύχουν ερμηνείας από ένα
κορυφαίο θεολόγοΠατέρα της Εκκλησίας μας, τον
Γρηγόριο Νύσσης.
Ερμηνεύοντας ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης τον
πέμπτο Μακαρισμό, ο οποίος λέει:
«Μακάριοι οἱ
ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται»,
μας απο-
τυπώνει την έννοια της ελεημοσύνης, αλλά και
το νόημα που αυτή διαλαμβάνει ως κοινωνικό λει-
τούργημα. Σε αντίθεση με τη νεότερη Δυτική φι-
λοσοφία και θεολογία, που τοποθετούν την ελεη-
μοσύνη και τη φιλανθρωπία στο ατομικό επίπεδο
και στην ατομική σωτηρία, η Πατερική θεολογία
επιμένει να τονίζει ότι η έκφραση της ελεημοσύ-
νης είναι πρωτίστως άνοιγμα προς το συνάνθρω-
πο. Με άλλα λόγια, η ελεημοσύνη είναι ο τρόπος
εξόδου προς τον πλησίον και η έκφραση της μαρ-
τυρίας του ήθους των πιστών στην κοινωνία.
Η άρση της κοινωνικής αδικίας από μέρους
των πλουσίων, τονίζει ο Γρηγόριος, θα επέλθει
μόνο με την προσφορά της ελεημοσύνης. Με τον
τρόπο αυτό οι άνθρωποι θα επιτύχουν τη σωστή
χρήση του πλούτου, αφού με τον προσωπικό κόπο
του καθενός, δηλαδή του πλουσίου που δίνει και
του φτωχού που παίρνει, θα απαλειφθούν δύο
πάθη, δύο κακά που μαστίζουν την ανθρώπινη
κοινωνία: από τη μια την αφθονία των αγαθών που
υπάρχει μόνο σε ορισμένους ανθρώπους και από
την άλλη τη στέρηση αυτών των αγαθών που μα-
στίζει πολλούς.
Γιαναγίνειπιοκατανοητόςπροςτουςακροατές
του για το ζήτημα της ελεημοσύνης, δίνει ένα ορι-
σμό για το τι είναι το έλεος και σε τι εκδηλώνεται.
Από το πρόχειρο νόημα του χωρίου του πέμπτου
Μακαρισμού, ο Γρηγόριος αναφέρει ότι αυτό απο-
