Ενατενίσεις | Τεύχος 22 Ιανουάριος - Ιούνιος 2014 | Περιοδική Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Κύκκου και Τηλλυρίας

Eνατενίσεις

λις καί τόπος ὅπῃ τῶν ὀρθοδόξων ἡμῶν οὐ προχέ-

ονται ὑπέρ τῆς εὐσεβείας τά αἵματα˙ καί μειράκια

ἑωράκαμεν πρό ὀλίγων ἐτῶν τῇ τομῇ τῆς μαχαίρας

ἀφόβως ὑποκλίνοντα τόν αὐχένα

Γύρω στά τέλη τοῦ ιη’ αἰ. ὁ Εὐγένιος Βούλγα-

ρις σέ ἐπιστολιμαίαδιατριβήτουπρός τόνΠέτρο

Κλαίρκιο, ἀφοῦ ἀπαριθμεῖ τούς γνωστότερους

μάρτυρες, γράφειστήσυνέχεια:

«γίνωσκεὅτι οὗτοι

μερίς βραχεῖά ἐστι τῶν παρ’ ἡμῖν νεοφανῶν ἁγίων,

δείγματος ἕνεκεν ἀπομνημονευθέντες σοι, πολλοί

δέ καί ἄλλοι ὑπάρχουσιν, ὧν οἱ μέν ἤδη ἐκανονίσθη-

σαν ὑπό τῆς Ἐκκλησίας, οἱ δέ θά κανονισθῶσιν ἐν

ἡμέρᾳ βουλῆς Κυρίου, ὅτε ἵλεως ἐφ’ ἡμᾶς καί ἐπί

τήν Ἐκκλησίαν αὐτοῦ θά εὐδοκήσῃ νά ἐπιβλέψῃ ὁ

φιλάνθρωπος»

. Οἱ γνωστοί νεομάρτυρες κατα-

νέμονται χρονικά ὡς ἑξῆς: ΙΕ’ αἰ. 2, ΙΣΤ’ αἰ. 21, ΙΖ’

αἰ. 26, ΙΗ’ αἰ. 47 καί ΙΘ’ 26. Ὁπρῶτος ἀπό αὐτούς

μαρτύρησε τό 1453 στήν Τραπεζούντα καί ὁ τε-

λευταῖος τό 1867 στήνΚρήτη

Οἱ νεομάρτυρες προέρχονται ἀπό ὅλα τά

κοινωνικά στρώματα καί ἦσαν οἱ περισσότεροι

λαϊκοί

. Συνήθως εἶναι ἄνθρωποι τοῦ λαοῦ,

μοναχοί, γεωργοί, τεχνίτες, ἔμποροι, βιοτέχνες,

συνήθως νέοι μεταξύ 18-20 ἐτῶν

. Ἀπό αὐτούς

πολλοί ἦσαν πτωχοί, λίγοι πλούσιοι, ἄλλοι

ἐγγράμματοι καί ἄλλοι ἀγράμματοι. Κοινό ὅμως

γνώρισμα ὅλων ἦταν ἡπροθυμία νάθυσιαστοῦν

γιά τήν πίστη τους καί ἡ ἔλλειψη δειλίας μπρο-

στά στά πιό φρικτά βασανιστήρια.

Ἄλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα τῶν νεομαρ-

τύρων εἶναι ὅτι βρίσκονται πολύκοντάμας. Στούς

περισσότερους ἀπό αὐτούς διασώζεται καί ἡ

ἐπαγγελματική τους ἰδιότητα.

«Ἔτσι ἔχομεν ἔμπο-

ρον, χρυσοχόους, βοσκό, ράπτες, ἀμπατζῆδες, ἀρτο-

ποιούς, λεπτουργόν, ναύτας, καζαντζῆν, ζωγράφους,

παντοπώλας, κάλφαν, κουρέα, γουναράδες, σαμο-

λαδᾶν, βυρσοδέψην (ταμπάκον), κηπουρούς, ὑπηρέ-

τας, κτίστην, ψαρᾶν, καζάζην, ἕναν εἰς τό τεζιάκι τῆς

ταβέρνας, τουφεξῆν, γραμματικόν, ἐπιστάτην εἰς κτή-

ματα Τούρκου, ἱπποκόμον Τούρκου ἀξιωματικοῦ,

ἄρχοντα, πλούσιον, μορφωμένον καί γυναῖκας»

Ἡ προσφορά τῶν νεομαρτύρων στό ὑπό-

δουλο Γένος ὑπῆρξε τεράστια σέ βάθος καί

ἔκταση. Μέ τή μαρτυρική θυσία τῆς ζωῆς τους

ἀνέκοψαν τό κύμα τοῦ ἐξισλαμισμοῦ καί ἀπο-

φεύχθηκε μέ αὐτόν τόν τρόπο ὁ ἐκτουρκισμός,

ἀφοῦ σ’ αὐτή τήν τραγική γιά τό Γένος μας περί-

οδο θρησκευτικότητα καί ἐθνισμός εἶχαν ταυτι-

στεῖ. Μένοντας δηλ. ὁ χριστιανός σταθερός στήν

πίστη του διέσωζε ταυτόχρονα καί τήν ἐθνική

του συνείδηση

. Οἱ νεομάρτυρες ἦσανἝλληνες

καί χριστιανοί. Γι’ αὐτούς ἄρνηση τῆς πίστεως

σήμαινε ἄρνηση τῆς Ἑλλάδος καί θάνατος γιά

τήν πίστη σήμαινε προσφορά στόν ἀγώνα γιά

τήν ἐθνική ἐλευθερία

Μέ τό μαρτυρικό τους θάνατο οἱ νεομάρ-

τυρες ἔγιναν σύμβολα ἀντιστάσεως τοῦ λαοῦ,

στέργιωσαν τήν πίστη τῶν ραγιάδων καί ἔδωσαν

ἐλπίδες καινούργιας ζωῆς

. Ἔτσι τό πνεῦμα

τῆς αὐτοθυσίας τους παραδειγμάτιζε τόν λαό,

τόνωνε τό φρόνημά του καί γιγάντωνε τήν ἐθνι-

κήτουσυνείδηση

. Τόἀξιοθαύμαστοπαράδειγ-

μά τους ἀπέβη καινούργια πηγή πνευματικῆς

ἐνδυναμώσεως τῶν χριστιανῶν στόν ἀγώνα τους

γιά τή διατήρηση τῆς θρησκευτικῆς καί ἐθνικῆς

ἐλευθερίας

. Ὅπως παρατηρεῖ ὁ Ἀπόστολος

Βακαλόπουλος, τήν προθυμία τους γιά τό μαρ-

τύριο ἐνέπνεε ὄχι μονάχα ὁ βαθύς θρησκευτι-

κός τους ζῆλος, ἀλλά καί γενικά τό πνεῦμα τῆς

ἀντιστάσεως κατά τῆς μισαλλοδοξίας, τῆς βίας

καί τῆς τυραννίας

. Οἱ νεομάρτυρες ἀποτε-

λοῦσαν μόνιμη ἐνθαρρυντική δύναμη γιά τούς

Κων. Σάθα,

Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη,

τ.γ’, ἐν Βενετίᾳ 1872, σ. 133.

Νεκταρίου Ἱεροσολύμων,

Πρός τάς προσκομισθείσας θέσεις τῶν ἐν Ἱεροσολύμοις Φρατόρων διά Πέτρου τοῦ αὐτοῦ

μαΐστορος περί τῆς ἀρχῆς τοῦ πάπα ἀντίρρησις,

Ἰάσιον 1682, σ. 209.

Εὐγενίου Βουλγάρεως,

Πρός Πέτρον τόν Κλαίρκιον˙ ἐπιστολή περί τῶν μετά τό σχίσμα ἁγίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησί-

ας καί τῶν γινομένων ἐν αὐτῇ θαυμάτων,

Ἀθήνησι 1844, σ. 31.

Ἀναστασίου,

Σχεδίασμα,

ὅ.π., σσ. 17-18.

Γεωργ. Μαντζαρίδη, «Κοινωνιολογική προσέγγιση τῆς παρουσίας τῶν νεομαρτύρων», ΙΜΘ, ὅ.π., σ. 228.

Βακαλοπούλου,

«Ἡθέση τῶν Ἑλλήνων...»,

ὅ.π., σ. 66.

Ἀναστασίου,

Σχεδίασμα,

ὅ.π., σσ. 18-19.

Στυλ. Παπαδοπούλου, ὅ.π., σ. 87. Πρβλ. Ἀντων. Παπαδοπούλου, «Θεολογία ἀρχαίων καί νέων μαρτυρολογίων»,

ΙΜΘ, ὅ.π., σ. 176.

Κων. Ἀ. Βοβολίνη,

ἩἘκκλησία εἰς τόν ἀγώνα τῆς ἐλευθερίας.

Ἀθῆναι 1952, σ. 22. Πρβλ. ΧρίστουΘ. Κρικώνη, «Κληρι-

κοί Νεομάρτυρες - Ἐθνομάρτυρες», ΙΜΘ, ὅ.π., σ. 254.

Γ. Ἀρνάκη, «Ἐκκλησία καί ἑλληνική κοινωνία»,

ΙΕΕ

10 (1974), σ. 149, Πρβλ. Νικ. Β. Τωμαδάκη,

Οἱ νεομάρτυρες τοῦ

Βυζαντίου καί ἡ ὁσιομάρτυς ΦιλοθέηΜπενιζέλου ἡ Ἀθηναία,

Ἀθῆναι 1971, σ. 17.

Συμεών Γ. Κατσίμπρα,

Οἱ νεομάρτυρες διά τό Ἔθνος,

Ἀθῆναι 1972, σ. 25. Πρβλ. Χρίστου Θ. Κρικώνη, «Ἡ συμβολή

τοῦ κλήρου τῆς Ἐκκλησίας εἰς τούς ἀπελευθερωτικούς ἀγῶνας τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους»,

Μνήμη 1821,

Θεσσαλο-

νίκη 1971, σ. 168.

Γερασίμου Κονιδάρη,

Ἐκκλησιαστική Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος,

ἐν Ἀθήναις 1970, σ. 181.