Ενατενίσεις | Τεύχος 22 Ιανουάριος - Ιούνιος 2014 | Περιοδική Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Κύκκου και Τηλλυρίας

Eνατενίσεις

Τά λείψανα τῶν νεομαρτύρων τιμῶνται καί

φυλάσσονται σέ χώρους ἱερούς. Σέ τακτά χρονι-

κά διαστήματα τά ἔβγαζαν σέ περιοδεῖες γιά νά

τονώσουν τό φρόνημα τῶν σκλάβων. Ἐπίσης πε-

ριέφεραν σέ λιτανεῖες γιά νά σωθοῦν οἱ χωρικοί

ἀπό τό

«θανατικό»,

γιά νά θεραπεύσουν ἀρρώ-

στους, γιά νά προστατεύσουν τή χώρα ἀπό τούς

ἐχθρούς καί τήν παραγωγή ἀπό τήν ἀνομβρία

καί τίς ἀκρίδες

. Δέν ἦσαν λίγες οἱ φορές, πού

οἱ χριστιανοί ἔπαιρναν τεμάχια ἀπό τά ἐνδύ-

ματα τοῦ μάρτυρος ἤ τοῦ σχοινιοῦ τῆς ἀγχόνης,

ἔβαφαν ὑφάσματα στό αἷμα ἤ ἔπαιρναν χῶμα

βαμμένο μέ τό αἷμα καί τά χρησιμοποιοῦσαν ὡς

φυλακτήρια. Μέ πολλή εὐλάβεια οἱ χριστιανοί

περιέσωζαν τά λείψανά τους, ραντίζονταν μέ

τό αἷμα τους καί ἔκαναν τιμητικές λατρευτικές

πράξεις στούς τάφους τους

. Τέλος ἡ Ὀρθόδο-

ξος Ἐκκλησία μέ πατριαρχικές πράξεις κατα-

τάσσει τούς νεομάρτυρες στόν χορό τῶν ἁγίων

καί ὁρίζει τήν ἡμέρα τοῦ μαρτυρικοῦ τους θα-

νάτου ὡς χρόνο γιορτασμοῦ τῆς ἐτήσιας τοῦ κα-

θενός μνήμης.

Γενικά ἡ ὕπαρξη τῶν νεομαρτύρων κατά τήν

περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας χαρακτηρίστηκε

ἀπό τόν ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη

«θαῦμα

παρόμοιον ὡσάν νά βλέπῃ τινάς μέσα εἰς τήν καρ-

δίαν τοῦ χειμῶνος ἐαρινά ἄνθη καί τριαντάφυλλα˙

μέσα εἰς τήν βαθυτάτην νύκτα, ἡμέραν καί ἥλιον˙

μέσα εἰς τόψηλαφητόν σκότος, φῶτα λαμπρότατα˙

ἐν καιρῷ τῆς αἰχμαλωσίας, νά βλέπῃ ἐλευθερίαν˙

καί ἐν τῷ καιρῷ τῆς τωρινῆς ἀσθενείας, ὑπερφυσι-

κήν δύναμιν»

Γράφοντας αὐτά ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιο-

ρείτης ἐξηγεῖ γιά ποιούς λόγους θέλησε ὁ Θεός

νά ὑπάρξουν καί νά θυσιαστοῦν οἱ νεομάρτυ-

ρες:

α’. διά νά εἶναι ἀνακαινισμός ὅλης τῆς ὀρθοδό-

ξου πίστεως.

β’. διά νά μένουν ἀναπολόγητοι ἐν ἡμέρᾳ τῆς

κρίσεως οἱ ἀλλόπιστοι.

γ’. διά νά εἶναι δόξα μέν καί καύχημα τῆς Ἀνα-

τολικῆς Ἐκκλησίας, ἔλεγχος δέ καί καταισχύνη τῶν

ἑτεροδόξων.

δ’. διά νά εἶναι παράδειγμα ὑπομονῆς εἰς ὅλους

τούς ὀρθοδόξους χριστιανούς ὁπού τυραννοῦνται

ὑποκάτω εἰς τόν βαρύν ζυγόν τῆς αἰχμαλωσίας.

ε’. δέ καί τελευταῖον, διά νά εἶναι θάρρος καί

παρακίνησις εἰς τό νά μιμηθοῦν διά τοῦ ἔργου τό

μαρτυρικόν τους τέλος καί ὅλοι μέν οἱ χριστιανοί

οἱ κατά περίστασιν εἰς τό μαρτυρῆσαι ἀναγκαζό-

μενοι, ἐξαιρέτως δέ καί μάλιστα ὅσοι ἔφθασαν νά

ἀρνηθοῦν πρότερον τήν ὀρθόδοξον πίστιν»

Καί συνεχίζει ὁ ἅγιος Νικόδημος μέ προ-

σευχή πρός τόν Κύριο:

«Ἄς ᾖσαι εὐλογητός καί

δεδοξασμένος εἰς τούς αἰῶνας, Κύριε ἡμῶν Ἰησοῦ

Χριστέ..., ὅτι καί εἰς τούς ὑστέρους τούτους καιρούς

εὐδόκησας ὑπέρ τοῦ ὀνόματός σου νά γίνωνται νέοι

μάρτυρες... Διατί πῶς δέν εἶναι δίκαιον, νά δοξολογῇ

τινάς μυριάκις τόν Κύριον, ὅτι καί τώρα, εἰς τούς

εἰδικούς μας καιρούς, ἀνατέλλουσιν ἀπό διάφορα

μέρη τοῦ κόσμου, εἰς τό νοητόν τῆς Ἐκκλησίας στε-

ρέωμα, ὡσάν ἄλλοι νεοφανεῖς ἀστέρες καί κομῆται,

Νέοι ἀθληταί τοῦ Χριστοῦ καί στρατιῶται ἀήττη-

τοι»

Γενικά οἱ νεομάρτυρες εἶναι τόπος Χριστοῦ

καί ἀνθρώπινη φύση θεωμένη

. Εἶναι οἱ πρό-

μαχοι τῆς ἐλευθερίας, τῆς σκέψεως καί τῆς συ-

νειδήσεως, οἱ πρόμαχοι τῆς ἑλληνικῆς ἀνεξαρ-

τησίας, αὐτοί πού ὑψώνουν τήν αὐτοσυνειδη-

σία τῆς Ἐκκλησίας μέχρι τῆς θυσίας

. Ὁ ἅγιος

Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τούς ἀποκαλεῖ

«ἀγγέ-

λους, ποταμούς, ἰατρούς, πύργους τῆς εὐσεβείας,

φύλακας τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, μυρίπνοα

ἄνθη καί ρόδα τοῦ παραδείσου, προστάτας, βοη-

θούς, σωτῆρας κοινούς πάντων τῶν ὀρθοδόξων»

Δικαιολογημένα καί ἡ Ἐκκλησία ψάλλει στή

μνήμη τους:

«Χαίροις Νεομαρτύρων πληθύς˙ πιστῶν ἡ δόξα,

καί χαρά καί καλλώπισμα˙ οἱ πάντων ἀρνησιχρί-

στων, ὑπογραμμοί θαυμαστοί˙ ὁ στρατός ὁ νέος τοῦ

Παντάνακτος˙ χορός νεοσύλλεκτος˙ τά νεόσφακτα

πρόβατα, συνειλεγμένα, ἀπό χρόνου ἁλώσεως˙ οἱ

τῆς πίστεως, πρόμαχοί τε καί φύλακες˙ πρέσβεις οἱ

ἀκαταίσχυντοι˙ οἱ χρόνοις μέν ἔσχατοι, καί παλαιοί

ταῖς βασάνοις˙ ὑπομονῆς στῆλαι ἔμψυχοι. Χριστόν

δυσωπεῖτε, ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν δοθῆναι τό μέγα ἔλε-

ος»

■

Ἀναστασίου,

Σχεδίασμα,

ὅ.π., σ. 20.

Βακαλοπούλου, Ἱστορία, τ. Β’, ὅ.π., σ. 241. Πρβλ. τοῦ ἴδιου, «Ἡθέση τῶν Ἑλλήνων...», ὅ.π., σ. 66.

Σπ. Λουκάτου, «Λαϊκός βίος καί πολιτισμός»,

ΙΕΕ

10 (1974), σ. 449. Πρβλ. Εὐαγ. Θεοδώρου, Οἰκοδόμοι Πολιτι-

σμοῦ, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, ἐν Ἀθήναις 1968, σ. 317.

Συναξαριστής Νεομαρτύρων (1400-1900 μ.Χ.),

ἐκδόσεις «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 1984, σ. 18.

Ὅ.π., σ. 18.

Ὅ.π., σ. 17.

ΧριστοδούλουΜουστάκα, «Οἱ νεομάρτυρες στό χθές καί τό σήμερα»,

ΗΗ

1984, σ. 270.

Ἰωάν. Ε. Ἀναστασίου, «Εἰσαγωγικά γιά τή μελέτη τῶν νεομαρτύρων», ΙΜΘ, ὅ.π., σ. 37.

Συναξαριστής Νεομαρτύρων,

ὅ.π., σ. 34.

Κων. Χ. Δουκάκη,

Ἀκολουθία ᾀσματική μετά ἐγκωμίου πάντων τῶν νεοφανῶν μαρτύρων,

ἐν Ἀθήναις 1897, σ.9.