84 / 196
82
Eνατενίσεις
ασε τό φιλότιμο, τόν σεβασμό, τήν ἀνθρωπιά,
τόν κόπο, τήν ἐντιμότητα, τήν ἀξιοπρέπεια. Στή
λατρεία τοῦ χρήματος θυσίασε ἀρχές καί πα-
ραδόσεις, θυσίασε τήν ἴδια τήν πίστη του στόν
Θεό τῶν Πατέρων του. Θυσίασε ἀκόμη τήν ἀγά-
πη καί τήν ἀλληλεγγύη πρός τόν πλησίον, πού
ἔγινε ὁ ξένος καί ἄγνωστος, ἔστω καί ἄν κατοι-
κοῦσε στό διπλανό διαμέρισμα. Λίγο ὁ ἕνας λίγο
ὁ ἄλλος ξεφύγαμε ὅλοι ἀπό τή σωστή πορεία.
Ὅταν δέν βαδίζεις τόν φωτεινό δρόμο τοῦ Εὐαγ-
γελίου, ἑπόμενο εἶναι νά πέσεις σέ σκοτεινά μο-
νοπάτια. Ἑπόμενο εἶναι καί αὐτό τό κράτος νά
βαδίζει στήν καταστροφή. Ἀπότοκος, λοιπόν,
τῆς πνευματικῆς κρίσης ἡ οἰκονομική κρίση
καί ἐξαθλίωση ἀπό τήν ὁποία, ἄν τό θελήσου-
με, μποροῦμε νά βγοῦμε, ὅταν προσέξουμε στό
ἑξῆς καί ἀλλάξουμε πορεία, διορθώνοντας ὅλοι
μας συμπεριφορές καί καταστάσεις. Νά τί λέει
καί τί προτείνει γιά ὅλα αὐτά σύγχρονος Θεολό-
γος σέ ἕνα θαυμάσιο ἄρθρο του, μέ τίτλο: «Ἡ
κρίση ὡς διέξοδος». «… Μπορεῖ νά παραμένει
κανείς αἰσιόδοξος, τήν ὥρα πού ἐξαιτίας τῆς
οἰκονομικῆς κρίσης ἕνα πέπλο μελαγχολίας καί
κατάθλιψης ἔχει σκεπάσει τή χώρα; Μά κατ’
ἐξοχήν ἀπό τό γεγονός ὅτι τά χρόνια τῆς ἀνε-
μελιᾶς φαίνεται πώς πέρασαν ἀνεπιστρεπτί
καί ἀπό τό ὅτι ἡ ἀνασφάλεια καταλαμβάνει τή
θέση μιᾶς ἀκλόνητης σιγουριᾶς, πού δέν ξέραμε
καλά καλά ἀπό ποῦ θά πήγαζε. Καί αὐτό, διότι
οὔτε οἱ παραγωγικές δυνάμεις τῆς χώρας οὔτε
ὁ κόπος καί ὁ μόχθος τῶν ἐργαζομένων οὔτε ἡ
δυναμική τῆς παιδείας μας προδιέθεταν γιά
μία παρατεταμένη ὑλική εὐδαιμονία, πού θά
ἔλεγε κανείς ὅτι καί πολύ κράτησε… Ἀλλά καί
τά ἀξιακά χαρακτηριστικά πού συνόδευαν τή
ζωή τῶν Ἑλλήνων τίς τελευταῖες δεκαετίες οὔτε
χαρακτηριστικά τῆς παράδοσής μας ἦταν οὔτε
ὑπερήφανους μποροῦν νά μᾶς κάνουν: ἡ κατα-
ναλωτική εὐτυχία, ἡ ἰδιοτέλεια, ἡ ἀνομία, μέ
σκοπό τήν πάσῃ θυσίᾳ ἐξυπηρέτηση τοῦ ἀτο-
μικοῦ συμφέροντος, ἡ ἀγένεια, ὁ ξεπεσμός τοῦ
νεόπλουτου καί λοιπά φαινόμενα, πού ἐνδέχε-
ται νά περιοριστοῦν, λόγῳ τῆς οἰκονομικῆς κρί-
σης. Ἀναρωτιέται, λοιπόν, κανείς, μήπως ἔχουμε
μπροστάμας μία εὐκαιρίαἀνασυγκρότησης, ὡς
προϊόν τοῦ ἀναστοχασμοῦ πάνω στίς πρακτι-
κές τῶν τελευταίων δεκαετιῶν… Ἀπό τήν ἄλλη,
ἐνδέχεται νά ξαναθυμηθοῦμε καί νά ἐνεργοποι-
ήσουμε τά θετικά τῆς παράδοσής μας, ὅπως καί
κάθε ἄλλης πραγματικά ἀνθρώπινης παράδο-
σης, πού ἐπιμελημένως θέσαμε στό περιθώριο
τῆς ζωῆς μας τίς τελευταῖες δεκαετίες. Νά ἐργα-
σθοῦμε φιλότιμα, νά ἀγαπήσουμε τήν Ἑλλάδα
καί την παράδοσή μας πού περιφρονήσαμε ὅσο
τίποτα, νά φανοῦμε ἀλληλέγγυοι στό διπλανό
μας, νά δραστηριοποιηθοῦμε, ἀφήνοντας τήν
«παρηγορία» τῆς τηλεόρασης, νά βροῦμε τήν
ἱκανότητα νά παραμείνουμε πρόσωπα μέ ἀξι-
οπρέπεια, δηλαδή ἐφοδιασμένα, μέ θέληση νά
ξεπεράσουμε τίς δυσκολίες καί ἐπιτέλους νά
μήν θεωροῦμε τό χρῆμα καί τήν κατανάλωση ὡς
τήμόνηπρόταση ζωῆςκαί εὐτυχίας.Ἐξυπακού-
εται ὅτι εἶναι καί εὐκαιρία γιά την Ἐκκλησία νά
βρεῖ τρόπους ἀναζωγόνησης τῶν Ἐνοριῶν, ὡς
μιᾶς μορφῆς κοινοτικῆς συνύπαρξης, ἀλληλεγ-
γύης καί ἀγάπης πρός τόν διπλανό…». (Γ. Μπάρ-
λα, Φύλακας τοῦ ἀδελφοῦ μου, σ. 99-103-104).
Τό 1929 ἔγινε στην Ἀμερική μία μεγάλη
οἰκονομική κρίση, τό γνωστό Κράχ. Στό ἐρώτη-
μα κάποιου ἀπό ποῦ προέρχεται ἡ κρίση, ὡς
ἑξῆς ἀπήντησε ἕνας Σέρβος διαπρεπής Ἱεράρ-
χης, ὁἍγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς: «Μέ ρωτᾶς,
ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ἀπό ποῦ προέρχεται ἡ ση-
μερινή κρίση καί τί σημαίνει αὐτήἩκρίση εἶναι
ἑλληνική λέξη καί σημαίνει «δίκη». Ἀντικατά-
στησε τή λέξη «κρίση» μέ τή λέξη «δίκη».Ἕως
τώρα, οἱ εὐρωπαϊκοί λαοί χρησιμοποιοῦσαν τή
λέξη «δίκη», ἀντί γιά τή λέξη «κρίση», ὅταν τούς
ἔβρισκε κάποια συμφορά. Ὅταν γινόταν ξηρα-
σία, πλημμύρα, πόλεμος ἤ ἔπεφτε ἐπιδημία,
ὅταν ἔρριχνε χαλάζι, γίνονταν σεισμοί, πνιγμοί
καί ἄλλες συμφορές, λέγανε «θεία δίκη». Καί τή
σημερινή χρηματοοικονομική δυσκολία ὁ λαός
τή θεωρεῖ ὡς θεία δίκη. Μέ ρωτᾶς γιά τήν αἰτία
τῆς τωρινῆς κρίσεως ἤ τῆς τωρινῆς θείας δίκης!
Ἡ αἰτία εἶναι πάντα ἡ ἰδια. Ἡ ἀποστασία τῶν
ἀνθρώπων ἀπό τόν Θεό. Μέ τήν ἁμαρτία τῆς θε-
οαποστασίας οἱ ἄνθρωποι προκάλεσαν αὐτή
τήν κρίση καί ὁ Θεός τήν ἐπέτρεψε, ὥστε νά ξυ-
πνήσει τούς ἀνθρώπους, νά τούς κάνει ἐνσυνεί-
δητους πνευματικούς καί νά τούς γυρίσει πρός
Ἐκεῖνον. Μέχρι πότε θα διαρκέσει ἡ κρίση;Ὅσο
τό πνεῦμα τῶν ἀνθρώπων παραμένει δίχως
ἀλλαγή, ὥσπου οἱ ὑπερήφανοι ὑπαίτιοι αὐτῆς
τῆς κρίσεως νάπαραιτηθοῦν μπροστά στόνΠα-
ντοδύναμο. Ὥσπου οἱ ἄνθρωποι καί οἱ λαοί νά
θυμηθοῦν τήν ἀκαταλαβίστικη λέξη «κρίση»,
νά τήν μεταφράσουν στή γλῶσσα τους, ὥστε μέ
ἀναστεναγμό καί μετάνοια νά φωνάξουν: «Ἡ
θεία δίκη»! (Περιοδικό «Ἡ Δρᾶσις μας», τεῦχος
483). Πόσοπροφητικά, ἀλλακαί ἐπίκαιρα εἶναι
αὐτά τά λόγια καί γιά τή δική μας ἐποχή, πού
ὅλοι ψάχνουν νά βροῦν ἐνόχους καί ὑπαιτίους.
Ἄν ἐμεῖς, τουλάχιστον, οἱ λεγόμενοι Ὀρθό-
δοξοι Χριστιανοί θεωρήσουμε καί αὐτή τήν
δική μας κρίση, ὅπως πολύ εὔστοχα λέγει ὁ
ἅγιος αὐτός Ἱεράρχης, ὡς «θεία δίκη», ἄν τή θε-
ωρήσουμε σάν μία δοκιμασία πού ἐπέτρεψε ὁ