142 / 196
140
Eνατενίσεις
Σε γενικές γραμμές τηρούνταν οι κανόνες
ασφαλείας, παρόλον ότι μερικές φορές οι μηχανο-
δηγοί ήταν απρόσεκτοι στη συντήρηση και τη λει-
τουργία των ατμομηχανών
·
συνολικά, συνέβησαν
περίπου 15 σοβαρά ατυχήματα (θάνατοι/τραυμα-
τισμοί, ακρωτηριασμοί, συγκρούσεις και εκτροχι-
ασμοί)
·
το σοβαρότερο ατύχημα, και το μόνο που
αφορούσε επιβάτες, συνέβηκε στις 17 Σεπτεμβρί-
ου 1950 παρά το γήπεδο του γκολφ στη Λευκωσία,
όταν από ασυνεννοησία δύο αυτοκινητάμαξες συ-
γκρούστηκαν μετωπικά, με αποτέλεσμα το θάνα-
το δύο επιβατών και τον τραυματισμό άλλων 15
ατόμων.
Η ύπαρξη σιδηροδρόμου διαμόρφωσε τη ζωή
των Κυπρίων και συνέβαλε τα μέγιστα στην οικο-
νομική ανάπτυξη του τόπου. Ωστόσο, στα πρώτα
χρόνια λειτουργίας του, αρκετοί τον έβλεπαν πε-
ρισσότερο ως θέαμα παρά ως μεταφορικό μέσο, γι’
αυτό άλλωστε και συνωστίζονταν κάτω από τις
γέφυρες (είχαν κτιστεί συνολικά περίπου 90 γέφυ-
ρες
3
για να αντιμετωπιστούν οι χειμερινές πλημ-
μύρες των ποταμών) για να τον «θαυμάσουν»:
πράγματι, τη γαλήνη του μεσαρίτικου κάμπου
διατάρασσε με το πέρασμά του το μεταλλικό αυτό
«θηρίο», που χωρίς τη βοήθεια οποιωνδήποτε ζώων
μετέφερε επιβάτες, φορτία και αγαθά εκσφενδονί-
ζοντας σπίθες και εκστομίζοντας κατάμαυρο κα-
πνό.
Συνολικά,
ο ΚΚΣ μετέφερε 3.199.934 τό-
νους αγαθών επί πληρωμή και 7.348.643 επι-
βάτες,
χωρίς να συγκαταριθμείται ο μακρύς κατά-
λογος των αξιωματούχων με δωρεάν πάσο και τα
υλικάπουμεταφέρθηκανγιαπολεμικούςσκοπούς!
Λέγεται δε ότι μεταμόρφωσε την Αμμόχωστο από
μια παλιά και πεθαμένη τουρκική πολίχνη σε μια
κοσμοπολίτικη πολιτεία και ένα σύγχρονο λιμάνι
της Μέσης Ανατολής, αφού της έδωσε προβάδισμα
έναντι της Λάρνακας, καθιστώντας την το κυριό-
τερο λιμάνι της Κύπρου.
Η σχέση με την ΚΜΕ
Εάν τα κοιτάσματα μεταλλευμάτων στο Τρόο-
δος είχαν ανακαλυφθεί προτού υπολογιστεί η χω-
ρητικότητα και χαραχθεί η διαδρομή του, ο ΚΚΣ
θα αποκόμιζε τεράστια οφέλη. Οι ενθουσιώδεις
υπολογισμοί του Αμερικανού μεταλλειολόγου
Charles Godfrey Gunther
(300 τόνοι και 15-20
τραίνα ημερησίως προς Αμμόχωστο), σε συνδυα-
σμό με τις σοβαρές επιφυλάξεις του Γενικού Επι-
θεωρητή και Αρχιμηχανικού,
G. Bert Day
, ως
προς τις μηχανικές και λειτουργικές επιπτώσεις
που θα αντιμετώπιζε ο ΚΚΣ, οδήγησαν τελικώς
τον πρώτο στην απόφαση να κατασκευάσει δικό
του σιδηρόδρομο για την ΚΜΕ το 1921.
Ο μεταλλευτικός σιδηρόδρομος, που νομικά
αποτελούσε επέκταση τουΚΚΣ, είχε συνολικό μή-
κος περίπου 9,5 μίλια και ένωνε τα μεταλλεία του
Μαυροβουνίου και της Σκουριώτισσας με το λιμά-
νι τουΞερού
·
υπήρχεσύνδεσημε τονκυβερνητικό
σιδηρόδρομο στη διασταύρωση του ποταμού Καρ-
κώτη (Κλάριου), ενώ οι γραμμές τους διέρχονταν
παράλληλα στο τμήμα από τη διασταύρωση μέχρι
την παράκαμψη για τη Σκουριώτισσα, υπήρχε δε
σύνδεση και με την αποβάθρα στην Πεντάγυια.
Κατά την παράλληληπερίοδο λειτουργίας τους, τα
έσοδα χρησιμοποίησης του μεταλλευτικού σιδη-
ροδρόμου και η μεταφορά μεταλλεύματος κατάφε-
ραν να παρατείνουν τη λειτουργία του ζημιογόνου
ΚΚΣ, όπως η φαρμακευτική αγωγή παρατείνει τη
ζωή ενός ασθενούς.
Τα προβλήματα του ΚΚΣ
Όπως γίνεται αντιληπτό, οΚΚΣαντιμετώπιζε
διάφορα προβλήματα, κυρίως με την οικονομική
ύφεση του Μεσοπολέμου. Τα μεγαλύτερα επιμέ-
ρους προβλήματα ήταν η
σκληρότητα του νερού
(η οποία επιδεινωνόταν με την πάροδο του χρόνου
και προχωρώντας στο εσωτερικό του νησιού), η
υψηλή τιμή/έλλειψη κάρβουνου
(γι’ αυτό άλ-
λωστε και μεταξύ 1944-1949 οι ατμομηχανές έγι-
ναν ντηζελοκίνητες) και η
σχετικά μικρή επι-
βατική κίνηση
, η οποία οφειλόταν κυρίως στη
χαμηλή ταχύτητα
(15-25 μίλια/ώρα), τα
ακριβά
εισιτήρια,
την
έλλειψη ευελιξίας ωραρίου και
δρομολογίων
και το ότι
οι Κύπριοι παρέμεναν
πιστοί στα πατροπαράδοτα μεταφορικά τους
μέσα.
Εκτός από τηχρονικά άτυχησυγκυρία να ανα-
καλυφθεί ο χαλκός μετά το σχεδιασμό της διαδρο-
μής, στερώντας το σιδηρόδρομο από αρκετά έσοδα,
άλλο πρόβλημα ήταν τα πολλά μειωμένα/δωρεάν
εισιτήρια. Γενικά,
ο ΚΚΣ στερείτο επαρκών
3
Συνολικά, στοΤμήμα 1 κατασκευάστηκαν 51 γέφυρες, ενώμεταξύΛευκωσίας και ΚαλούΧωριούκτίστηκαν 34 γέφυρες.
Δεν υπάρχουν στοιχεία για τα τελευταία πέντε ‘κακότυχα’ μίλια, τουλάχιστον όμως μία γέφυρα κτίστηκε στη συμβολή με
τον ποταμόΚαρκώτη. Ιδιαίτερα στους πλατιούς ποταμούς η γεφύρωση γινόταν με τα λεγόμενα «ιρλανδικά κράσπεδα», που
συνδέονταν μεταξύ τους με ανοίγματα, εξασφαλίζοντας έτσι την απρόσκοπτη ροή του νερού.