Eνατενίσεις
45
Ο Χρυσόστομος αναφέρεται στην εργατικότη-
τα, τη σεμνότητα, τη σωφροσύνη και την αγνότη-
τα των μελισσών, υπονοώντας ότι στον κόσμο των
μελισσών δεν υφίσταται συνουσία
29
.
Τέλος, ο Εφραίμ ο Σύρος περιγράφει ως μυ-
στήριο τον τρόπο που η μέλισσα συλλέγει το
μέλι από τα διασκορπισμένα άνθη της γης, επι-
σημαίνοντας μάλιστα ότι όλοι μαζί οι σοφοί και
οι φιλόσοφοι της οικουμένης δεν είναι ικανοί να
συναγωνιστούν τη σοφία της
30
. Ο ίδιος αναφέ-
ρεται και στην αδιάκοπη εργατικότητα της μέ-
λισσας για να απορρίψει τη συχνή ραθυμία των
ανθρώπων
31
.
Επίλογος
- Στο παράδειγμα των μελισσών αποτυπώνεται
ένα πλήθος από αρχές και νόμους, συστατικά στοι-
χεία της δομής, λειτουργίας και σκοπιμότητας του
φυσικού κόσμου, που δεν οφείλονται στον ίδιο ή
στην τύχη και την ειμαρμένη, αλλά στο Δημιουρ-
γό του. Σ’ αυτό το παράδειγμα βρίσκει η γνωστή
ως κοσμολογική απόδειξη της ύπαρξης του Θεού
τόσο την πληρότητά της όσο και την πλήρη δικαί-
ωσή της.
-Οι μέλισσες είναι μεν άλογα ζώα αλλά διαθέ-
τουν ιδιάζουσα σοφία, ζηλευτή στους ανθρώπους,
οι οποίοι παρά τον ένθετο λόγο συχνά τη στερού-
νται. Η σταθερότητα των δομών, η ανεπιτήδευτη
ευταξία, η περιοδικότητα και ο προγραμματισμός
των δράσεων, η αρμονία στη συλλειτουργία και
συνεργασία, η ακρίβεια στην έκφραση και το χρό-
νο, ο συντονισμός των δυνάμεων, η πειθαρχία στις
συμπεριφορές, η ισότητα στις υποχρεώσεις και τα
δικαιώματα, η δικαιοσύνη στη συμμετοχή και την
κάλυψη των αναγκών, η αλληλεγγύη στη συμβί-
ωση, η συνεχής επαγρύπνηση, η προτεραιότητα
του συλλογικού έναντι του ατομικού, εκτός από
θαυμαστά δείγματα της σοφίας του Πλάστη τους
αποτελούν αφενός ζωντανές προτυπώσεις αντί-
στοιχων κοινωνικών δομών και δράσεων, και αφε-
τέρου σημεία αναφοράς και μίμησης. Η κοινωνία
αντιγράφει τη φύση και η φύση εμπνέει και ερμη-
νεύει την κοινωνική ζωή. Εντυπωσιάζει π.χ. τους
αρχιτέκτονες ο τρόπος που είναι κατασκευασμένα
τα κελιά των κηρήθρων στις κυψέλες των μελισ-
σών, καθώς και η σταθερότητά τους παρά τις έντο-
νες κινήσεις των μελισσών, γιατί τα εξαγωνικά
σχήματα κατασκευής των υψηλών κτιρίων απο-
δείχθηκαν πολύ πιο ασφαλή από ό,τι τα κυκλικά ή
τετραγωνικά
32
.
-Έτσι δεν είναι τυχαία η κίνηση του Βιργίλι-
ου να οραματιστεί μια τέλεια ρωμαϊκή κοινωνία
με πρότυπο την κοινωνία των μελισσών. Βασικά
της χαρακτηριστικά η εργατικότητα, η πειθαρ-
χία, η γενναιότητα, η παραγωγή, η αναπαραγω-
γή, η ζωή χωρίς πάθη και η αθανασία
33
. Αυτή η
τάση είναι διαχρονική και καθώς ήδη αναφέρ-
θηκε η κοινωνία των μελισσών είναι εργαστήρι
ήθους και παιδαγωγίας. Είναι το κοντινότερο
παράδειγμα για την ανάδειξη των αρνητικών
συνεπειών που έχει η απομάκρυνση της ανθρώ-
πινης κοινωνίας από το Φυσικό Δίκαιο και την
ανάπτυξη ενός κοινωνικού πολιτισμού που πα-
ραπέμπει στην εποχή του βαρβαρισμού, όταν,
καθώς γράφει ο Επιφάνιος Κύπρου, οι κοινωνίες
των ανθρώπων δεν είχαν αρχηγό ούτε και συμ-
φωνίες, αλλά ο καθένας είχε αναφορά στον εαυ-
τό του
34
.
-Μια πιθανή εξαφάνιση των μελισσών, λόγω
των καταστροφικών δραστηριοτήτων και πα-
ρεμβάσεων των ανθρώπων στο φυσικό περιβάλ-
λον (ισχυρά εντομοκτόνα, μεταλλαγμένα φυτά,
κ. ά.) εκτός από τις αρνητικές συνέπειες στο ίδιο
το περιβάλλον (από αυτές εξαρτάται πλήθος
άγριων φυτών, περίπου το 80% εξαρτούν τη γο-
νιμοποίησή τους από τις μέλισσες, και επομένως
αντίστοιχο πλήθος ζώων), θα είχε και τραγικές
συνέπειες στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι μόνο
εξαιτίας της σημαντικής τους συνεισφοράς στη
διατροφή και την οικονομική ζωή αλλά και εξαι-
τίας της έλλειψης φυσικών προτύπων οργάνω-
σης, συνεργασίας και τρόπων επιβίωσης του αν-
θρώπου.
■
29
Ι. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Εις Παρ., PG 64, 672.
30
Εφραίμ ο Σύρος, στο ΤΟΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣΠΑΝΑΓΙΑΣ (εκδ.), Οσίου Εφραίμ του Σύρου έργα ΙΙ, Αθήνα 1990, σ. 152.
31
Στο ίδιο, σ. 350.
32
http://www.insurancedaily.gr/blog/σύμβουλοι-της-επιστήμης-οι-μέλισσες/33
Βλ. σχετικά
www.pemptousia.gr/2011/06/το-σύνδρομο-της-κατάρρευσης-μελισσιών/34
ΕΠΙΦΑΝΙΟΥΚΥΠΡΟΥ, Κατά αιρέσεων 1, 1, PG 41, 185 εξ.