182
Eνατενίσεις
κρυα στα μάτια ψάλλουν προς την Υπεραγία Θεο-
τόκο τον ΑκάθιστοΎμνο.
«Τη Υπερμάχω Στρατηγώ
τα νικητήρια…»
Ο Αυτοκράτορας, άνθρωπος και μαχητής, με
συντριβή καρδιάς και θλίψη πολλή, προσέρχεται
στην ωραία πύλη και γονυπετής κοινωνεί των
αχράντων μυστηρίων, αφού ως καλός χριστιανός,
όπως ήταν, ζήτησε συγχώρεση από τους χριστια-
νούς αδελφούς του. ΤονΚωνσταντίνο ακολουθούν
οι άρχοντες, οι συναγωνιστές του και το εκκλησί-
ασμα.
Εκείνες πραγματικά οι στιγμές ήταν οι ωραιό-
τερες και τελευταίες, όμως, της μαρτυρικής ζωής
του τραγικού τούτου τελευταίου Βυζαντινού
Αυτοκράτορα. Μετά τη θεία Λειτουργία, ο Κων-
σταντίνος μεταβαίνει στο παλάτι, για λίγο χρόνο,
και αφού ζητά συγχώρεση από όλους τους παρευ-
ρισκομένους, ξεκινά για το Στρατηγείο του, παρά
την πύλη του Ρωμανού.
ΟΣφραντζής, χρονογράφος, μας άφησε αποτυ-
πωμένες τις τραγικές στιγμές:
«Τήδε την ώραν τίς διηγήσεται τους τότε
κλαυθμούς και θρήνους τους εν τω παλατίω! Εάν
άνθρωπός τις ήτο ή εκ πέτρας ή εκ ξύλου ουκ ηδύ-
νατο μη θρηνήσαι».
Ο Μωάμεθ με συγκεντρωμένες πλέον τις δυ-
νάμεις κοντά στα τείχη, περιμετρικά της Πόλης,
ενεργεί την τελική επίθεση σε τρεις διαδοχικές
φάσεις. Οι επιτιθέμενοι επιχειρούσαν ν’ αναρριχη-
θούν επί τους τείχους. Εν ριπή οφθαλμού έστησαν
εκατοντάδες κλιμάκων και ανήρχοντο στο τείχος
μανιωδώς κατά κύματα, παρά την σθεναρή αντί-
σταση των πολιορκουμένων. Η κατά κύματα επί-
θεση του Μωάμεθ αποσκοπούσε στην καταπόνη-
ση των λιγοστών υπερασπιστών της Πόλης και η
επίθεση έβαινε χρόνο με το χρόνο πλέον λυσσώδης
και με αφάνταστη αγριότητα. Στην τρίτη και τε-
λευταία φάση ο Μωάμεθ με τις εφεδρικές και ακ-
μαίες του δυνάμεις επιχειρεί την τελευταία φάση
της επίθεσης.
Ο Αρχιεπίσκοπος Λεονάρδος αφηγείται στο
χρονικό του: «Ο ουρανός συνεσκοτίζετο (συννέ-
φιαζε) από τα βλήματα και τα βέλη των επιτιθεμέ-
νων».
Στην πύλη του Ρωμανού, το ασθενέστερο
σημείο των τειχών, όπου και το Στρατηγείο του
Κωνσταντίνου, έπεσε το βάρος όλο της λυσσώδους
εφόρμησης. Εκεί, αφηγούνται πολλοί χρονογρά-
φοι, έγιναν οι πιο λυσσώδεις μάχες και οι αντίπα-
λοι εμάχοντο με πείσμα σώμα με σώμα.
Φαίνεται, όμως, ότι οι συγκυρίες βοήθησαν τον
Μωάμεθ να επιτελέσει το ανοσιούργημά του. Ενώ
ο Κωνσταντίνος εμάχετο στην πύλη του Ρωμανού,
όπου είχε σημειωθεί μεγάλο ρήγμα στο τείχος, και
παράλληλα, ενώ προσπαθούσε ν’ αντικαταστήσει
τον φονευθέντα πλησίον της ίδιας πύλης γενναίο
μαχητή του Ιουστινιάνη, και αφού ανέλαβε προ-
σωπικά τη διοίκηση των κατάκοπων λιγοστών
υπερασπιστών της πύλης, μεσολαβεί το μεγάλο
και άτυχο γεγονός που άλλαξε άρδην την έκβαση
του αγώνα. Μικρή πύλη ανατολικά της πύλης του
Ρωμανού, λεγόμενη Κερκόπορτα, αφέθηκε ανοι-
κτή και αφύλακτη. Πόσες φορές, άραγε, αφήσαμε
τις Κερκόπορτες ανοικτές από τότε μέχρι σήμερα;
Ρωμιοσύνη – Ρωμιοσύνη! Από αυτό το σημείο λοι-
πόν οι πολιορκητές, κατά κύματα και με λυσσώδη
μανία, εισέρχονται στην Πόλη και φθάνουν στην
κοιλάδα του Λύκου και στα νώτα του Κωνστα-
ντίνου, που υπεράσπιζε την πύλη του Ρωμανού.
Η τύχη της Πόλης είχε πλέον κριθεί. Οι μαχητές
εξαθλιωμένοι, κατακουρασμένοι, αλλά με ψηλό το
φρόνημα, μάχονται και μόνοι και μετά των λιγο-
στών εναπομεινάντων και πέφτει ο ένας μετά τον
άλλο.
Ο Κωνσταντίνος μάχεται σαν απλός στρατι-
ώτης. Κατάκοπος αλλά αποφασισμένος κατέβηκε
από το άλογό του, αφαίρεσε την αυτοκρατορική
του στολή και όλα τα σύμβολα του ψηλού αξιώμα-
τός του. Διατήρησε μόνο τα ερυθρά πέδιλα (καμπά-
για), με τους χρυσούς δικέφαλους αετούς, και αφού
ξεγύμνωσε το σπαθί του, καλυπτόμενος προ της
ασπίδας του, όρμησε στο κρισιμότερο σημείο. Και
ο Σφραντζής αφηγείται:
«Εμάχετο ο Άνθρωπος και
Βασιλεύς επί ώραν πολλήν, βρυχόμενος ως λέων και
την ρομφαίαν (σπαθί) εσπασμένην έχων εν τη δεξιά,
πολλούς των πολεμίων κατέσφαξε και το αίμα ποτα-
μηδόν εκ των χειρών και των ποδών αυτού έρρεε».
