Eνατενίσεις
177
1. Εισαγωγή
Από την 29
η
Μαΐου του 1453, την αποφρά-
δα εκείνη μέρα, πάνε 569 χρόνια που το θλιβερό
μήνυμα «ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ» διαδόθηκε από στόμα
σε στόμα μεταξύ των λιγοστών εναπομεινάντων,
αποκαμωμένων μαχητών και κατοίκων της πόλης
των πόλεων, της Βασιλεύουσας.
«ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ»
Ένα γεγονός που σημάδεψε καθοριστικά,
μέχρι και τις μέρες μας, ολόκληρη την Ασία, την
υστερομεσαιωνικήκαι ανακύπτουσα από τον σκο-
ταδισμό, τότε Ευρώπη, ιδιαίτερα όμως, σημάδεψε
την πορεία του ΕλληνικούΈθνους και την Ορθό-
δοξη Ανατολική Εκκλησία μας.
Στο αφιέρωμα, ξεδιπλώνεται το ανείπωτο δρά-
μα της παρακμής της Βασιλεύουσας, εξαιτίας του
διχασμού, θρησκευτικού και πολιτικοκοινωνικού,
των υστερόβουλων επιχείρησεων του Πάπα, των
Γενουατών, Λατίνων και των Σταυροφόρων, για
συνδρομή, τάχα, στην ενίσχυση της Πόλης, της
έντεχνης τελικά επιβολής της υποτέλειας τουκρά-
τους στους «σωτήρες» της τελικής αποδυνάμωσής
της και της εγκατάλειψής της στις ορδές των μωα-
μεθανών και τελικά την άλωσή της.
Παράλληλααποτίεται οοφειλόμενοςφόρος τιμής
στηνΟρθοδοξίακαι στονΕλληνισμό, τηνΑγίαΣοφία
και τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τους φωτοδότες
τουΧριστιανισμούκαι τουΈθνους, για το χρέος των
Πανελλήνων προς τα θεία και Εθνικά ιδεώδη.
2. Η κατάσταση προ της Άλωσης
– Η Ανάπτυξη του Βυζαντίου
Η Κωνσταντινούπολη, κτίστηκε επί της χερσο-
νήσου, μεταξύ του κόλπου τουΧρυσούΚέρατος του
Βοσπόρουκαι τηςΠροποντίδας στηθέσητουαρχαί-
ου Βυζαντίου. Στην αρχαιότητα, παρά τη στρατη-
γική του θέση και το εξαίρετο λιμάνι, το Βυζάντιο
σπάνια χαρακτηρίζετο για την σπουδαιότητά του.
Το 324μ.Χ. όταν επανενώθηκαν από το Μέγα Κων-
σταντίνο ταδύομέρητηςΡωμαϊκήςΑυτοκρατορίας,
ορίμασε ο χρόνος για την αλλαγή της πρωτεύουσας.
Η οικονομική ηγεσία της Ρώμης, η οποία ευρίσκε-
το σε πλήρη παρακμή επέλεξε τη δραστηριοποίησή
της στο ανατολικό μέρος της αυτοκρατορίας.
Τότε, λοιπόν, οΜέγας Κωνσταντίνος άμεσα επι-
λέγει το Βυζάντιο, για νέα πρωτεύουσα της αυτο-
κρατορίας. Η επιλογή του δεν ήταν τυχαία, διότι το
Βυζάντιο, λόγω της στρατηγικής του θέσης, γειτνί-
αζε προς την πρωτεύουσα της ανατολής τηΝικομή-
δεια. Η αμυντική του θέση ήταν σχεδόν απόρθητη.
Έλεγχε το εμπόριο προς τέσσερις κατευθύνσεις,
προς Εύξεινο Πόντο, προς το Αιγαίο, προς την Ανα-
τολή (Μικρά Ασία) και προς τη Δύση (Ευρώπη). Η
είσοδος εχθρικού στόλου μέσα στην Προποντίδα
μπορούσε να εμποδιστεί, μετά από την οχύρωση
των Δαρδανελλίων, (αυτό διαπιστώθηκε και από
τους συμμάχους το 1915), ενώ το ίδιο μπορούσε να
γίνει προς Βορρά, κατά μήκος του Βοσπόρου. Η ορ-
θότητα της εκλογής του Κωνσταντίνου έμελλε να
καταφανεί στους εννιά σχεδόν αιώνες (330-1204
μ.Χ.) της επιτυχούς άμυνας εναντίον αλλεπάλλη-
λων επιθέσεων, τις οποίες προκαλούσε η ανθηρότη-
τα του εμπορίου και ο πλούτος τουΒυζαντίου.
Την 11
η
Μαΐου του 330μ.Χ. το Βυζάντιο, αφού
ο Κωνσταντίνος το διεύρυνε και το ανακαίνισε,
μεταβαπτίζεται, μετονομάζεται από Βυζάντιο σε
Κωνσταντινούπολη προς τιμήν του αυτοκράτορα,
οπότε γίνονται και τα επίσημα εγκαίνιά του.
3. Το Μεγαλείο της Πόλης
Από την πρώτη στιγμή ο πληθυσμός της Πόλης
είναι σύνθετος, έναμωσαϊκόαπόόλες σχεδόντιςφυ-
λέςμεμιακοσμοπολίτικηατμόσφαιρα.Ηόληεικόνα
της ανάπτυξηςκαι τουμεγαλείουτηςΒασιλεύουσας
συνίσταται, όχι μόνο στην άνθηση των γραμμάτων,
των τεχνών και του εμπορίου, αλλά και σε ρυμοτο-
μικά και αρχιτεκτονικά έργα, διαχρονικής αξίας και
αποτελούν αντικείμενα μελέτης από γενεές επιστη-
μόνων και ειδικών. ΗΒασιλεύουσα, κτισμένηπάνω
σε επτά λόφους, εξ ού και «επτάλοφος», επιγραμμα-
τικάπεριελάμβανε ταπάρακάτωέργα:
l
Τα τείχη 20 και πλέον χιλιομέτρων.
l
Τις 50 πύλες επί των τειχών.
l
Τις οχυρώσεις επί των τειχών με τα κλιμακωτά
προπετάσματα.
l
Τις τρεις λεωφόρους με δεντροστοιχίες, που διέ-
σχιζαν την πόλη από την ανατολή προς τη δύση
και με άριστο αποχετευτικό σύστημα.
l
Τις επίγειες και υπόγειες στέρνες.
l
Τα λιμάνια.
l
Το Αυγουσταίο (μεγαλοπρεπές κτίριο), το οποίο
περιελάμβανε ευρεία αγορά και λοιπά βοηθητι-
κά κτίρια.
l
ΤοΜεγάλο Ιππόδρομο.
l
Τα Δικαστήρια.
l
Το παλάτι των Βλαχερνών.
l
Τη Σύγκλητο.
l
Το μεγάλο παλάτι του Αυτοκράτορα.
l
Το πανεπιστήμιο της Μαγναύρας.
l
Πλήθος Μονών και Ιερών Ναών κ.ά.
