Eνατενίσεις
55
παραβολές τούς ἀμυήτους καί μέ θεοπτίες τούς
φωτιζομένους, καί ἀκόμη γιά ὅλους πορεύθηκε
στόν Σταυρό, ἔτσι καί ὁ Ἐπίσκοπος πού μετέ
χει τῆς μαρτυρικῆς ἀρχιερωσύνης τοῦ Χριστοῦ,
διδάσκει διαφοροτρόπως τούς κατηχουμένους,
τούς φωτιζομένους καί τούς πιστούς, πράγμα
τό ὁποῖο σημαίνει ὅτι γνωρίζει ἀπό ὀρθόδοξη
κατήχηση, ἀπό θεῖο φωτισμό καί θέωση.
Τό ἔργο τοῦ Ἐπισκόπου
φαίνεται στό ἀπολυτίκιο πού
ἔχει καθορισθῆ ἀπό τήν Ἐκ
κλησία νά ψάλλεται στίς μνῆ
μες ἁγίων Ἐπισκόπων πού
μαρτύρησαν γιά τόν Χριστό.
Εἶναι γνωστόν αὐτό τό ἀπολυ
τίκιο, ἀλλά δυστυχῶς δέν τοῦ
δίνουμε τήν πραγματική του
σημασία.
«Καί τρόπων μέτοχος καί
θρόνων διάδοχος τῶν Ἀποστόλων
γενόμενος τήν πρᾶξιν εὗρες θε
όπνευστε εἰς θεωρίας ἐπίβασιν.
Διά τοῦτο τόν λόγον τῆς ἀληθείας
ὀρθοτομῶν καί τῇ πίστει ἐνήθλη
σας μέχρις αἵματος ἱερομάρτυς
Ἄνθιμε, πρέβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τάς ψυ
χάς ἡμῶν».
Θά ἐντοπισθοῦν μερικές βασικές ἔννοιες
πού ἐγκλείονται σέ αὐτό τό καταπληκτικό τρο
πάριο, τό ὁποῖο ἐκφράζει ὅλη τήν διδασκαλία
τῆς Ἐκκλησίας γιά τό ἔργο τοῦ ὀρθοδόξου Ἐπι
σκόπου.
Τόπρῶτο εἶναι ὅτι ὁἘπίσκοπος εἶναι διάδο
χος τῶν θρόνων, ἀλλά καί διάδοχος τῶν τρόπων
τῶν Ἀποστόλων. Θρόνοι καί τρόποι συνδέονται
στενά μεταξύ τους. Οἱ Ἀπόστολοι καθαρίσθη
καν μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί
ἔφθασαν στήν θεωρία τοῦ ἀκτίστου Φωτός καί
στήν μέθεξη τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύμα
τος. Αὐτήν τήν ἔννοια ἔχει καί ὁ λόγος τοῦ Ἀπο
στόλου Παύλου:
«οὐκ εἰμι ἀπόστολος; οὐκ εἰμι
ἐλεύθερος; οὐχί Ἰησοῦν Χριστόν τόν Κύριον ἡμῶν
ἑώρακα;»
(Α΄ Κορ. θ΄, 1). Ἐδῶ φαίνεται σαφέ
στατα ὅτι ἡ ἀποστολική ζωή, συνδέεται μέ τήν
πνευματική ἐλευθερία καί τήν ὅραση τοῦ ἀνα
στάντος Χριστοῦ. Δέν μπορεῖ κανείς νά εἶναι
διάδοχος τῶν θρόνων τῶν Ἀποστόλων, χωρίς νά
εἶναι διάδοχος καί τῶν τρόπων τῶν Ἀποστόλων.
Τό δεύτερο σημεῖοπού συνδέεται μέ τόπρο
ηγούμενο εἶναι ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος ἔφθασε στήν
θεωρία, τήν ὁποία βασίζει ἐπάνω στήν πράξη.
Ἡ πράξη εἶναι ἡ κάθαρση ἀπό τά πάθη, καί ἡ
θεωρία εἶναι ἡ θέα τοῦ ἀκτίστουΦωτός τῆς θεό
τητος τοῦ Λόγου. Αὐτή ἡ πορεία κατέστησε τόν
Ἐπίσκοπο θεόπνευστο καί ὀρθοτομεῖ τόν λό
γο τῆς ἀληθείας. Δέν (πρέπει νά) διδάσκει τόν
λαό ἀπό ὅσα ἄκουσε καί διάβασε, ἀλλά κυρί
ως ἀπό τίς ἐμπειρίες του πού προέρχονται ἀπό
τήν πράξη καί τήν θεωρία, καί ἀπευθύνει στό
ποίμνιό του τούς ἀποκαλυπτικούς λόγους τοῦ
Θεοῦ, τούς ὁποίους ἔλαβε ἀπό τόν Θεό, ἤ του
λάχιστον ἑρμηνεύει ὀρθόδοξα
τούς ἀποκαλυπτικούς λόγους
τῶν θεοπτῶν Ἀποστόλων καί
Πατέρων.
Τό τρίτο σημεῖο, συνέπεια
τῶν προηγουμένων, πού δείχνει
τίς ὀρθόδοξες προϋποθέσεις
ἑνός ἁγίου Ἐπισκόπου, εἶναι
ὅτι ὀρθοτομώντας τόν λόγο τῆς
ἀληθείας, μπορεῖ, μέ τήν Χάρη
τοῦ Θεοῦ, καί νά μαρτυρήση, νά
φθάση, δηλαδή μέχρι τήν ἔκχυση
τοῦ αἵματος, ἀφοῦ τό μαρτύριο
δέν εἶναι καρπός μιᾶς δυνατῆς
θέλησης, ἀλλά καρπός θεοπτί
ας. Τό μαρτύριο τοῦ αἵματος ἐπι
βεβαιώνει ὅτι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ
διά τοῦ νοός διαπορθμεύθηκε στό σῶμα, καί γι΄
αὐτό τό σῶμα μπορεῖ νά ἀντέξη τά βασανιστή
ρια καί νά δοξάζη τόν Θεό γι΄ αὐτά.
Τό τέταρτο σημεῖο, κατάληξη τῶν ἀνωτέρω,
εἶναι ὅτι ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος μπορεῖ νά προσεύ
χεται γιά τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, ἀφοῦ οἱ
προσευχές του ἔχουν δύναμη καί μποροῦν νά
εἰσακουσθοῦν καί νά συντελέσουν στήν σωτη
ρία τῶν ἄλλων. Διαφορετικά οἱ προσευχές δέν
ἔχουν δύναμη, καί δέν μποροῦμε νά εἴμαστε βέ
βαιοι ὅτι αὐτός τόν ὁποῖοπαρακαλοῦμε νάπρε
σβεύση εἶναι ἅγιος. Μέ αὐτήν τήν ἔννοια γιά τόν
ἅγιο Ἰάκωβο τόν Ἀδελφόθεο λέγεται στό ἀπο
λυτίκιο ὅτι ἔχει
«τό πρεσβεύειν ὡς Ἱεράρχης».
Ἔτσι, λοιπόν, οἱφράσεις
«προεστώς τῆς εὐχα
ριστιακῆς συνάξεως»
καί
«φορεύς τῆς μαρτυρικῆς
ἀρχιερωσύνης τοῦ Χριστοῦ»
συνδέονται στενά
μεταξύ τους, ἔχουν μεγάλη θεολογική σημασία
καί ἀναλύονται διεξοδικά στό ἀπολυτίκιο πού
καθόρισε ἡ Ἐκκλησία νά ψάλλεται στίς μνῆμες
τῶν ἁγίων ἐνδόξων ἱερομαρτύρων. Αὐτό δείχνει
καί τό ἔργο καί τήν ἀποστολή τοῦ Ἐπισκόπου
μέσα στήν Ἐκκλησία.
Πολλοί Ἐπίσκοποι κατά τήν προσφώνηση
στήν χειροτονία τους σέ Ἐπίσκοπο, κάνουν λό
γο γιά τό ὅτι τήν ἡμέρα ἐκείνη βιώνουν τήν προ
σωπική τους Πεντηκοστή. Αὐτή ἡ φράση εἶναι
ἀδόκιμη θεολογικά, γιατί ἡ Πεντηκοστή δέν βι