118
Eνατενίσεις
των εντολών του Χριστού) και τα βιώματά του δεν
είναι απλώς εύμορφες, πλην άγονες σκέψεις των
πνευματικών (με κριτήρια του κόσμου τούτου)
ανθρώπων, αλλά αποτελούν αυθεντικές εμπειρίες
μιας άλλης ποιότητας ζωής, αυτής του Πνεύματος
του Θεού. Έτσι έχει τη δυνατότητα με τα βιώματά
του και τον λόγο που πηγάζει από αυτά, να συνδέει
τον σύγχρονο άνθρωπο με τον ταπεινό χριστιανό
της πρώτης εποχής του ευαγγελίου και τον μελε-
τητή των ερωτημάτων της ύπαρξης, στα πλαίσια
της μετανεωτερικής εποχής, με τον θεολόγο της
ερήμου του Δ
’
αι.
Με θεμέλιο την πίστη του αλλά και τη βιωμα-
τική εφαρμογή της αναζητά τα ερείσματα και τις
προϋποθέσεις για μια θεραπευτικού χαρακτήρα
‘χειρουργική’ τομή στον εσωτερικό κόσμο του
αδελφού του, εκτός των συμβατικών ορίων μιας
άψυχης κοινωνικότητας, με κριτήριο όμως την
αυθεντική εκκλησιολογική συνείδηση και τοιου-
τοτρόπως καταφάσκοντας την έννοια της αληθούς
κοινωνίας, διότι
μέσα στον πόνο του Χριστού είναι ο
κάθε πόνος
3
. Ο βιωματικός θεολόγος από το Αϊβαλί
δηλαδή επισημαίνει ότι ο πόνος για τον Χριστό, δεν
εξαντλείται στην προθυμία του ανθρώπου να προ-
σεγγίσει συναισθηματικώς τα πάθη Του, αλλά πε-
ρικλείει κυρίως τον πόνο για την πορεία της δικής
του πνευματικής ζωής, αδιακρίτως όμως του πό-
νου για τα παθήματα της ψυχής του αδελφού του!
Ζώντας λοιπόν μέσα στη ζωή του Πνεύματος
και αντλώντας από αυτήν την αυθεντική επανα-
στατικότητα εναντίον της ναρκώσεως των συ-
νειδήσεων, εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για τον
συνάνθρωπό του με την επισήμανση ότι πρέπει
να αμφισβητήσει κάθε κοσμικό αυτονόητο, διότι
η απολυτοποίηση των αξιών του βίου τούτου τον
ναρκώνει και τον υποτάσσει σε φαντασιακά σχή-
ματα
4
.
Τις περιπέτειες της υπάρξεως τις έχουν περι-
γράψει μέχρι σήμερα χιλιάδες φιλόσοφοι. Ο αλη-
θινός όμως φιλόσοφος της υπάρξεως είναι μόνον
ο εν Αγίω Πνεύματι θεολόγος. Διότι, έχοντας ως
σταθερό σημείο αναφοράς τον Τριαδικό Θεό, είναι
ο μόνος, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να αναχθεί
από τα φαινόμενα (κόσμος) στα μη φαινόμενα
(αληθινά αιτήματα της ύπαρξης) και αφού συνει-
δητοποιήσει την εσωτερική του δυσλειτουργία να
επιτύχει τημεγάλη ανατροπή: την προσωπική του
ανάσταση! Η βίωση της σταυρικής αλλά και ανα-
στάσιμης αυτής εμπειρίας εμπεριέχει συγχρόνως
τον πόνο του για το αδόκιμο πνευματικώς μαρτύ-
ριο του αδελφού του (εφόσον αυτό συμβαίνει κατ’
ουσίαν όχι προς χάριν μιας νομιζόμενης άρτιας ει-
κόνας αλλά της σηπόμενης
στο φοβερό χωνευτήρι
κοσμικής του ταυτότητας) και θερμαίνεται από τη
φλόγα της προσδοκίας της κοινής αναστάσεως.
Αξιοποιώντας όμως με νηπτική εγρήγορση τις
εμπειρίες του αυτές, ο θεολόγος μπορεί να υποδεί-
ξει στον αδελφό του τον τρόπο να σείσει τον εσωτε-
ρικό άνθρωπο και να ανατρέψει
τας τραπέζας των
κολλυβιστών…και τας καθέδρας των πωλούντων τας
περιστεράς
5
, δηλαδή την κίβδηλη αξία της
φαντα-
σίας
και του
ίσκιου
ως ψευδαισθητικών λύσεων
στα προβλήματα της υπάρξεως.
Ο σεισμός που γίνηκε την ημέρα που σταυρώθη-
κε ο Κύριος, αναποδογύρισε την οικουμένη, γκρέ-
μνισε τον παλιό τον κόσμο, τους νόμους του, τις συ-
νήθειές του, τις αλήθειές του, τις ευτυχίες του, τις δυ-
στυχίες του, κατά τα λόγια που έγραψε υστερώτερα
ο Παύλος: «τα αρχαία παρήλθεν, ιδού γέγονε καινά
τα πάντα». Αυτός ο σεισμός και τ’ αναποδογύρισμα
γίνηκε μέσα στον άνθρωπο. Τρισκαλότυχοι όποιοι
αρπαχθήκανε και πεταχθήκανε έξω από το σκοτεινό
μνήμα τους, όπως οι νεκροί που βγήκανε από τους
τάφους τη μέρα που σταυρώθηκε ο Χριστός. Γιατί
αυτοί που λέγω καλότυχους, ήτανε πρωτήτερα με το
κεφάλι κάτω και με τα πόδια απάνω, και θαρρού-
σανε πως έτσι ήτανε καλά, κι ο σεισμός του Χριστού
τους αναποδογύρισε και τους έστησε απάνω στα πο-
δάρια τους. Κ’ έτσι μπορέσανε να κυττάξουνε καλά
και να νοιώσουνε την αληθινή όψη του κόσμου, όπως
τον έκανε ο Θεός
6
.
Ως θεολόγος, δηλαδή ως αληθινός φιλόσοφος
και ποιητής θρηνών τα πάθη της υπάρξεως, ο Φώ-
της Κόντογλου γνωρίζει ότι μόνο όταν σεισθεί
εσωτερικά ο άνθρωπος και εκτιναχθεί έξω από το
μνήμα που έχει οικοδομηθεί από τις παραισθητι-
κές αξίες που ενταφίασαν τη ζωή του, έχει τη δυνα-
τότητα να απορρίψει την πλασματική εικόνα του
και να γνωρίσει τον αληθινό του εαυτό.
Έτσι, η προσωπική του ανάσταση αποτελεί
3
Φ. Κόντογλου, Ἀνέστη Χριστός, σ. 84.
4
«ὡς ἂν οὖν ἔξω τῶν τοιούτων γένοιτο φαντασμάτων («ἀρχαί,
πλοῦτος, δυναστεῖαι, τῦφος διὰ τῶν ἡδονῶν γοητεία» κ. λ. π.)
ἡμῖν ἡ διάνοια, τὸν βαρὺν τοῦτον ὕπνον ἀποσείεσθαι τῶν τῆς
ψυχῆς ὀμμάτων διακελεύεται, ἵνα μὴ τῇ περὶ τὸ ἀνύπαρκτον
σπουδῇ τῶν ὑφεστώτων τε καὶ ὡς ἀληθῶς ὄντων ἀπολισθήσω-
μεν» Γρηγορίου Νύσσης, Ἐξήγησις τοῦ Ἄσματος τῶν Ἀσμάτων,
H. Langerbeck, GNO Ι, E. J. Brill, Leiden 1986, σσ. 316-317.
5
Ματθ. 21,12.
6
Φ. Κόντογλου, Ἀνέστη Χριστός, σσ. 67-68.
