Eνατενίσεις
77
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι μεταβολές και
τα γεγονότα είναι βάσεις για την μέτρηση του
χρόνου με αναφορά σε σταθερά επαναλαμβα
νόμενα φυσικά φαινόμενα που πολύ ενωρίς
ο άνθρωπος συνέδεσε με την κίνηση και την
περιστροφή των άστρων. Γνωρίζουμε ότι ο
χρόνος μας εδώ στη Γη, η αστρική ημέρα, κα
τά την Αστρονομία, δηλαδή το 24ωρο, είναι
μία πλήρης περιστροφή της Γης γύρω από
τον άξονά της
3
. Αυτό το
24ωρο
στη διαίρεση
μάς ορίζει τη χρονική διάρκεια της
ώρας
, του
λεπτού
και του
δευτερολέπτου
. Φυσικά η ροή
του χρόνου μέσα στην κοσμική ιστορία δεν
διακόπτεται, άλλο αν εμείς άλλοτε νομίζουμε
ότι
«τρέχει ο χρόνος»
ή μας φαίνεται ότι
«στα
μάτησε»
.
Μία θεωρία της Φυσικής, η
«Θεωρία της
Σχετικότητας»
, υποστηρίζει ότι μελλοντικά,
όταν αναπτυχθούν οι τεχνολογικές δυνατό
τητες για διαστρικά ταξίδια με ασύλληπτα με
γάλες ταχύτητες, τότε θα διαπιστώσουμε και
μεγάλες επιβραδύνσεις στην ταχύτητα ροής
του χρόνου. Αυτό όμως θα αργήσει. Αυτό που
χρειάζεται να ξέρουν, αν κάποτε ταξιδέψουν
ίσως τα τρισέγγονά μας σε κάποιον μακρυ
νό πλανήτη, είναι ότι δεν θα χρειαστεί να πά
ρουν μαζί τους ρολόγια, γιατί η περιστροφή
εκείνου του πλανήτη θα είναι σίγουρα μικρό
τερη ή μεγαλύτερη της Γης μας, και συνεπώς
θα έχει άλλη ώρα και άλλα ρολόγια.
Υπάρχει όμως και ένα σημαντικό ερώτη
μα. Θα τελειώσει ποτέ ο χρόνος; Η προοπτική
είναι ανησυχητική, πιο τρομακτική ακόμη
και από το τέλος του Σύμπαντός μας, επειδή
στα περισσότερα από τα συνηθισμένα σενά
ρια κοσμικής καταστροφής απομένει πάντα η
καθησυχαστική πιθανότητα ότι ένα νέο Σύμ
παν θα μπορούσε να αναδυθεί από τις στάχτες
του παλαιού.
Αναφέραμε τη θεωρία της σχετικότητας.
Σύμφωνα μ’αυτην, ο χρόνος εξαρτάται από
το χώρο, όπως και ο χώρος εξαρτάται από
τον χρόνο. Πώς συμβαίνει αυτό, είναι απλό.
Χωρίς τον χρόνο δεν μπορούμε να κατανο
ήσουμε τον χώρο, και χωρίς τόν χώρο είναι
αδύνατος ο υπολογισμός του χρόνου. Αν δεν
κατοικούμε σε πλανήτη (λ.χ. τη Γη) δεν μπο
ρούμε
- είπαμε -
να ορίσουμε τη ροή του χρό
νου, κι επίσης στο διάστημα δεν υπάρχει από
λυτο κενό χώρου, συνεπώς κι εκεί τρέχει και
μετρά ο χρόνος. Έτσι χώρος και χρόνος είναι
αναπόσπαστα συνδεμένοι κι αποτελούν το
«χρονοχώρο»
των τεσσάρων διαστάσεων από
τις οποίες οι τρεις (μήκος, πλάτος, ύψος) ανα
φέρονται στο χώρο και η τέταρτη στο χρόνο.
Χρόνος και χώρος, αποτελούν μία ενιαία ον
τότητα όπου σημειώνονται τα συμβάντα του
χωρο-χρόνου.
Στην καθημερινή μας ζωή αντιλαμβανό
μαστε την έννοια του χρόνου με τη διαδοχή
κάποιων αλλαγών που συμβαίνουν στο χώρο.
Όταν τοπρωί βγαίνει οΉλιος λέμε ότι έχουμε
ανατολή και, ανάλογα με την θέση της Γης γύ
ρω από τον Ήλιο, λέμε ότι
«η ώρα είναι 5,30
’
,
6, ή 6,30
’
»
. Βλέπουμε την αστρική δέσμευση.
Αργότερα όταν ο Ήλιος μας χτυπά κάθετα
βλέπουμε την πρόοδο της πορείας του χρό
νου και λέμε και χωρίς ρολόι
«πρέπει να είναι
12 ή και παραπάνω η ώρα»
. Όταν δε δούμε το
Ηλιοβασίλεμα, τότε ξέρουμε ότι σε λίγο έρχε
ται η νύχτα.
«Δεν θάναι ανάλογα 8,30
’
ή 7,30
’
ή 6,20
’
η ώρα»
; Όλα στο χρόνο είναι στιγμές
του σύγχρονου, του τώρα (παρόν) που γρή
γορα γίνεται πρωτύτερα (παρελθόν) και είναι
στραμμένο αποκλειστικά σ’αυτό που θα έρθει
σύντομα ή αργότερα (μέλλον). Άρα ο χρόνος
που ζούμε και ξέρουμε είναι συνάρτηση της
ζωής μας πάνω στη Γη και στις περιστροφές
3
«Η Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC) είναι το βασικό
πρότυπο μέτρησης του χρόνου, το οποίο χρησιμοποιείται με
ταξύ άλλων στο Διαδίκτυο, τις οικονομικές συναλλαγές και
άλλες διεθνείς υπηρεσίες. Έχει αντικαταστήσει εν πολλοίς
τη λεγόμενη Ώρα Γκρίνουιτς (αν και γενικά συμπίπτει μαζί
της) και μετράται υπολογίζοντας το μέσο όρο της ώρας που
δίνουν δεκάδες ατομικά ρολόγια αναφοράς σε όλο τον κόσμο.
To πρόβλημα όμως είναι ότι η UTC με τον καιρό αποκλί
νει από την ηλιακή ώρα, που υπολογίζεται από τη θέση του
Ήλιου ή άλλων σωμάτων στον ουρανό. Για τη διόρθωση της
απόκλισης από την ηλιακή ώρα, είπε, οι υπεύθυνοι θα μπο
ρούσαν να προσθέτουν ένα εμβόλιμο λεπτό ή μια εμβόλιμη
ώρα σε πιο αραιά διαστήματα. «Η απόκλιση του εμβόλιμου
δευτερόλεπτου είναι μόνο 1 λεπτό και 30 δευτερόλεπτα ανά
αιώνα. Η απόκλιση σε διάστημα μιας χιλιετίας θα ήταν της
τάξης των 15 λεπτών», επισήμανε ο Μινς. Η απόφαση της
ICU για την τύχη του εμβόλιμου δευτερόλεπτου επρόκειτο
να ληφθεί την Πέμπτη, τελικά όμως αναβλήθηκε για το 2015
λόγω έλλειψης ομοφωνίας.
Υπέρ της κατάργησης φέρονται να τάσσονται οι ΗΠΑ και η
Γαλλία, ενώ η Βρετανία και η Κίνα δείχνουν να προτιμούν το
ισχύον σύστημα κυρίως για φιλοσοφικούς λόγους: θεωρούν
ότι είναι καλύτερο να διατηρηθεί η σύνδεση ανάμεσα στο αν
θρώπινο στάνταρτ μέτρησης του χρόνου και την αστρονομική
ώρα». Βλ. Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated
Press_Copyright Reuters
gy/article/?aid=1231146395.