Ενατενίσεις | Τεύχος 17 Μάιος - Αύγουστος 2012 | Ιερά Μητρόπολις Κύκκου και Τηλλυρίας - page 83

Eνατενίσεις 81
Ομύ­θος εί­ναι ι­ε­ρή ι­στο­ρί­α. Κι αυ­τό ό­χι μό­
νο για το πε­ρι­ε­χό­με­νό της αλ­λά για τις συγ­κε­
κρι­μέ­νες «ι­ε­ρο­φά­νει­ες» που θέ­τει σε κί­νη­ση.
Η α­φή­γη­ση των μύ­θων της δη­μι­ουρ­γί­ας εν­
σω­μα­τώ­νε­ται στις παγ­κό­σμι­ες λα­τρεί­ες, για­
τί οι μύ­θοι εί­ναι α­πό μό­νοι τους λα­τρεί­α και
συ­νει­σφέ­ρουν στο σκο­πό για τον ο­ποί­ο έ­χουν
εγ­κα­θι­δρυ­θεί οι λα­τρεί­ες σε ό­λον τον κό­σμο.
Ηυ­πεν­θύ­μι­ση της δη­μι­ουρ­γί­ας βο­η­θά τη ζω­ή
του αν­θρώ­πι­νου γέ­νους, δη­λα­δή της κοι­νό­
τη­τας ή της φυ­λής. Σύμ­φω­να με πολ­λούς αν­
θρω­πο­λό­γους, «ο πρω­τό­γο­νος άν­θρω­πος ό­χι
μό­νον ε­πα­να­λαμ­βά­νει, αλ­λά α­να­συν­θέ­τει μέ­
σω του μύ­θου την αρ­χι­κή πρά­ξη της Δη­μι­ουρ­
γί­ας». Ο αρ­χέ­γο­νος χρό­νος εί­ναι δη­μι­ουρ­γι­
κός. Δη­μι­ουρ­γεί αυ­τό που συμ­βαί­νει σή­με­ρα,
μέ­σω της ε­πα­νά­λη­ψης του μύ­θου. Στην πραγ­
μα­τι­κό­τη­τα τί­πο­τα δεν εί­ναι κα­θο­ρι­σμέ­νο, τί­
πο­τε δεν μπο­ρεί να υ­πάρ­ξει, ε­κτός και αν α­να­
νε­ώ­νε­ται δια­ρκώς, ε­νερ­γο­ποι­ού­με­νο α­πό τον
μύ­θο.
Γ’ O χρό­νος και οι Θρη­σκεί­ες
Στη σύγ­χρο­νη ε­πο­χή μό­νον υ­πο­λείμ­μα­
τα αυ­τής της μυ­θι­κής ά­πο­ψης για τον κό­σμο
ε­πι­βι­ώ­νουν. Αυ­τό δεν ση­μαί­νει ό­τι η μυ­θι­κή
ά­πο­ψη εί­ναι νε­κρή. Ε­πι­βι­ώ­νει στις με­γά­λες
θρη­σκεί­ες του κό­σμου, που ζουν α­κρι­βώς
ε­ξαι­τί­ας της μυ­θι­κής τους ά­πο­ψης για τον
κό­σμο και της αι­τι­ο­λο­γι­κής τους σχέ­σης με
το σω­τη­ρι­ο­λο­γι­κό μύ­θο. Στην Ε­βρα­ϊ­κή, στη
Χρι­στι­α­νι­κή θρη­σκεί­α, στο Βου­δι­σμό, τον Ιν­
δου­ϊ­σμό, τον Ισ­λα­μι­σμό, τον Μαν­δα­ϊ­σμό, σε
ό­λες σχε­δόν τις α­πο­κα­λού­με­νες με­γά­λες ή
μι­κρές θρη­σκεί­ες του κό­σμου υ­πάρ­χει ο μύ­
θος της δη­μι­ουρ­γί­ας αλ­λά και της λύ­τρω­σης,
που εί­ναι στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μια δεύ­τε­ρη
δη­μι­ουρ­γί­α. Υ­πάρ­χουν ε­πί­σης τα μυ­στή­ρια,
κα­θι­ε­ρω­μέ­να α­πό τα κεν­τρι­κά πρό­σω­πα κά­
θε θρη­σκεί­ας. Σε κά­θε, λοι­πόν, ε­νερ­γο­ποί­η­ση
των μυ­στη­ρί­ων, ο­ποι­α­δή­πο­τε και αν εί­ναι η
ε­ξω­τε­ρι­κή μορ­φή τους, αυ­τό που α­να­βι­ώ­νει
εί­ναι το ρεύ­μα της α­να­νέ­ω­σης και κά­θαρ­σης
του κό­σμου α­πό τα αρ­νη­τι­κά στοι­χεί­α που η
αν­θρώ­πι­νη ε­λευ­θε­ρί­α συσ­σώ­ρευ­σε πά­νω στις
κοι­νω­νί­ες και τους πο­λι­τι­σμούς.
Σή­με­ρα η θρη­σκεί­α εί­ναι ο κα­τε­ξο­χήν αν­
τι­πρό­σω­πος της ε­ξα­γνι­στι­κής σκέ­ψης. Α­πό
αυ­τή την ά­πο­ψη, η συμ­με­το­χή στα τελού­με­
να με­τα­τρέ­πει το βι­ω­μέ­νο χρό­νο σε χρό­νο της
έ­ναρ­ξης της Δη­μι­ουρ­γί­ας, της μέ­σης και του
τέ­λους που υ­πο­δει­κνύ­ε­ται α­πό την «πρό­νοι­α»
ή τους ί­διους τους ε­αυ­τούς μας ως συμ­μέ­το­
χους στη δη­μι­ουρ­γί­α. Έ­να έ­ξο­χο πα­ρά­δειγ­μα
αυ­τής της αλ­λη­λο­σύν­δε­σης της αρ­χής, της
μέ­σης και του τέ­λους βρί­σκε­ται στους πρώ­
τους στί­χους της Θεί­ας Κω­μω­δί­ας του Δάν­τη.
Στο μέ­σο της ζω­ής του ο ποι­η­τής βρί­σκε­ται
στο σκο­τά­δι.Έ­να τέ­ρας α­πει­λεί να τον ο­δη­γή­
σει στον τό­πο ό­που «ο ή­λιος εί­ναι σι­ω­πη­λός».
Σε αυ­τό το ση­μεί­ο μια νέ­α αρ­χή πρέ­πει να γί­
νει. Κι έ­τσι γί­νε­ται. Μια δύ­να­μη τον αρ­πά­ζει
και α­να­προ­σα­να­το­λί­ζει την ύ­παρ­ξή του. Ε­ξα­
γνι­σμέ­νος, με­τα­μορ­φω­μέ­νος τρα­βά το δρό­μο
του.
Ο έ­σχα­τος χρό­νος
Με τον έ­σχα­το χρό­νο, ή «ε­σχα­το­λο­γί­α»,
ό­πως έ­χου­με συ­νη­θί­σει να την α­κού­με, εν­νο­
ού­με την ά­πο­ψη του αν­θρώ­που για γε­γο­νό­τα
που συμ­βαί­νουν στα ό­ρια του δη­μι­ουρ­γη­μέ­
νου κό­σμου, για το τι υ­πήρ­χε πριν τη δη­μι­
ουρ­γί­α του και για το τι θα υ­πάρ­ξει με­τά το
τέ­λος του. Πε­ρι­λαμ­βά­νει τη δό­ξα και το με­γα­
λεί­ο της πρώ­της η­μέ­ρας, κα­θώς και τον τρό­
μο της τε­λευ­ταί­ας η­μέ­ρας. Ο α­πο­κα­λού­με­νος
πρω­τό­γο­νος άν­θρω­πος δε γνω­ρί­ζει τί­πο­τα για
την ε­σχα­το­λο­γί­α. Γνω­ρί­ζει μό­νο τον αρ­χέ­γο­
νο χρό­νο, που κα­τά την ά­πο­ψή του κυ­ρια­ρχεί
σε ό­λη τη ζω­ή. Έ­να χρό­νο που α­να­νε­ώ­νε­ται
δια­ρκώς μέ­σα α­πό τα συμ­βάν­τα του πα­ρόν­
τος, που εγ­γυ­ούν­ται τη ζω­ή του. Ό­μως, ε­δώ
λεί­πει το τέ­λος της ι­στο­ρί­ας. Ο χρό­νος πα­ρα­
μέ­νει α­κί­νη­τος. Ό­πως η έ­ναρ­ξη υ­πο­νο­εί μια
αρ­χέ­γο­νη αρ­χή, έ­τσι και κά­θε τέ­λος προ­ϋ­πο­
θέ­τει μια ο­λο­κλή­ρω­ση μια «τε­λι­κή κρί­ση».
Ο­πωσ­δή­πο­τε μέ­σα στο σύμ­παν ο αρ­χέ­γο­νος
χρό­νος συ­ναν­τά τον έ­σχα­το χρό­νο, αλ­λά μό­
νον ό­ταν η αν­θρω­πό­τη­τα προ­χω­ρή­σει αρ­κε­τά
στην ο­δυ­νη­ρή συ­νει­δη­σια­κή της α­φύ­πνι­ση,
ε­πι­λέ­γον­τας για τον ε­αυ­τό της εί­τε τον υ­πέρ­
τα­το τρό­μο ή την αι­ώ­νια ευ­δαι­μο­νί­α.
Δ’ Ο χρό­νος στη Φυ­σι­κή
Ε­δώ ο χρό­νος νο­εί­ται ως θε­με­λι­ώ­δης πο­
σό­τη­τα και ό­πως οι άλ­λες θε­με­λι­ώ­δεις πο­σό­
τη­τες - χώ­ρος και μά­ζα - ο­ρί­ζε­ται με τη μέ­τρη­
ση. Συ­νε­πώς εί­ναι μέ­γε­θος.
Για την Φυ­σι­κή ο χρό­νος εί­ναι δι­ά­στα­ση
που ε­πι­τρέ­πει σε δύ­ο ταυ­τό­ση­μα γε­γο­νό­τα που
συμ­βαί­νουν στο ί­διο ση­μεί­ο στον χώ­ρο, να δι­
α­κρί­νον­ται με­τα­ξύ τους. Το δι­ά­στη­μα α­νά­με­
σα σε δύ­ο τέ­τοι­α γε­γο­νό­τα σχη­μα­τί­ζει τη βά­